نفت ما | آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی 27 خرداد 1396 ساعت 10:13 https://www.naftema.com/report/61313/نفت-اکوان-جنگ-جهانی-دوم -------------------------------------------------- برگی از تاریخ نفت عنوان : نفت ، اکوان و جنگ جهانی دوم -------------------------------------------------- خیلی چیزها برای نخستین بار با نفت به ایران آمد. از جمله اولین جرثقیل غول آسا که در سال های اولیه تاسیس پالایشگاه آبادان برای پیاده کردن دستگاه ها و تجهیزات فنی از کشتی مورد استفاده قرار می گرفت. این جرثقیل "اکوان" نام داشت و نقش مهمی نیز در جنگ جهانی دوم بازی کرد... متن : به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، در سال های اولیه تاسیس پالایشگاه آبادان برای پیاده کردن دستگاه ها و تجهیزات فنی پالایشی از کشتی ها به ساحل ناهموار اروند رود، سه پایه هایی از لوله های فلزی به سبک آن روز به کار گرفته می شد. اولین و شاید با ارزش ترین وسیله ای که برای این کار فراهم آمد، خرید چند دستگاه جرثقیل بود که با آتش هیزم و با نیروی بخار کار می کرد. این جرثقیل ها در سال های 1912 میلادی (1291 خورشیدی)، حدود چهار سال پس از کشف نفت، به بندر آبادان آورده و در صنعت نفت به کار گرفته شد. جرثقیل های فوق با ظرفیت محدود، در حدود سه تن، تا مدتی نیازهای پالایشگاه را تامین می کرد. اما بتدریج به همان گونه که صنعت نفت پیشرفت کرد، جرثقیل ها تکمیل تر شد؛ ضمن این که با افزایش حجم کار، تعداد آنها نیز افزایش یافت و سرانجام جرثقیل های موتوری و دیزلی جای جرثقیل های بخاری- هیزمی را گرفت و در زمره ابزارهای مهم صنعت نفت درآمد. در سال 1937 میلادی (1316 خورشیدی) جرثقیلی غول آسا از انگلستان خریداری و به صورت قطعات مجزا به ایران حمل شد. این جرثقیل یک سال بعد پس از رسیدن به آبادان، در محل "حفار بریم" به هم مونتاژ و سپس به اسکله شماره "هفت- الف" منتقل شد. این جرثقیل که ابتدا با نیروی بخار کار می کرد، "اکوان" نامیده شد که برگرفته از شاهنامه فردوسی و نام دیوی بود که تنوره کشان به هوا بلند می شد و اجسام سنگین را جابه جا می کرد. پس از مدتی، دیگ بخار اکوان برداشته و به هوای فشرده مجهز شد. این جرثقیل در نهایت می توانست 200 تن بار را به طور ایمن و آسان جابه جا کند. در این زمان بزرگترین جرثقیل شناور در حوزه خلیج فارس، "اکوان" نام داشت که در اختیار پالایشگاه آبادان قرار داشت و روبروی دروازه اصلی پالایشگاه (Main Gate) در ساحل اروند رود نصب شده بود. گفتنی است نام لاتین جرثقیل کرین (Crane) است که نام مرغی است شبیه لک لک که اغلب در مرداب زندگی می کند و در زبان فارسی "درنا" نام دارد. شاید دلیل استفاده از این نام برای جرثقیل شباهت منقار و پاهای دراز این پرنده با بازوهای بلند و قوی دستگاه نقاله است. در آن زمان برای جابجایی مقدار زیادی از قطعات سنگین دستگاه های پالایش از قبیل برج های تقطیر، دیگ های بخار، چگالنده ها و سایر ادوات فنی صنعت نفت، از اکوان استفاده شد و نیاز گروهی از سازمان های محلی را در حمل قطعات بسیار سنگین کارخانجات و دستگاه های فنی برآورده ساخت. این جرثقیل دارای بالاترین رکورد در حمل بار شد. البته روی اسکله شماره هشت نیز جرثقیل شناور دیگری با سوخت هیزم به نام "گوگرد" با قدرت جابجایی سه تن وجود داشت. با آغاز جنگ جهانی دوم جرثقیل اکوان نقش مهمی را ایفا کرد. این جرثقل توانست هزاران تن بار را از جمله ادوات زرهی، سوختی، آمبولانس، لوکوموتیو و واگن های قطار و کالاهای عمومی دیگر را جابه جا کند.  وقتی آمریکایی ها و انگلیسی ها کمک به روسیه را در جنگ آغاز کردند، همین جرثقیل 1421 لوکوموتیو را که هر یک حدود صد تن وزن داشتند، به اضافه بار عقب آن به وزن 79 تن، 118 فقره ماشین آلات سنگین و 342 تانک را جا بجا کرد. جرثقیل اکوان یکی از موثرترین وسایل جنگ بود. تعداد 369 هواپیمای بمب افکن مدل بوستون (Boston)  186 جنگنده تاندر بولت (Thunder bolt) به وسیله اکوان از عرشه کشتی ها در آبادان تخلیه شد. مونتاژ موتور و بدنه هواپیماهای جنگنده، بال و دم آنها که به صورت مجزا در آبادان تخلیه می شد، به عهده اداره مستغلات شرکت نفت ایران و انگلیس بود. حدود 10 کیلومتر جاده مخصوص توسط این شرکت ایجاد شد تا از این طریق حمل قطعات هواپیما به فرودگاه آبادان، تا زیر آشیانه، به راحتی صورت گیرد. برای این منظور ناگزیر بودند درخت هایی را که قبلا با مراقبت زیاد کاشته بودند از ریشه درآورده تا ضمن تغییر مسیر جاده اصلی، راهی برای فرودگاه احداث کنند. جاده اصلی در آستانه پایان جنگ به قدری پرتردد شده بود که در هر ساعت 9000 خودرو از آن عبور می کردند که هیچ کدام از آنها به افراد عادی و شهروندان آبادانی تعلق نداشت. عباس آذرخش