پتویی که نفس زمین مان را خواهد گرفت! این باور اقلیم شناسان و کارشناسان محیط زیست است که گازهای گلخانه‌ای به مثابه پتویی باعث گرم شدن کره زمین و برهم خوردن تعادل طبیعی آن شده اند.
تاریخ انتشاريکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۸ - ۰۹:۳۵
کد مطلب : ۱۱۶۵۳۲
گزارش "نفت ما" از فلرینگ نفت و گاز در ایران ؛
ناتوانی مجموعه پالایشی عسلویه در کاهش آلودگی
مهتاب دمیرچی
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، یکی از آسیب‌های جبران‌ناپذیر آلاینده های نفتی و گازی، تولد کودکان ناقص العضو، یا دچار شدن مردم به انواع سرطان ها و پایین آمدن کیفیت خون افراد در این مناطق است و به همین دلیل عسلویه عظیم ترین منبع آلودگی گازی ایران است. بزرگترین مجموعه پالایشگاهی کشور که در عسلویه قرار دارد هنوز نتوانسته راهکاری مناسب و عملیاتی در جهت کاهش آلودگی پیش بگیرد.
پتویی که نفس زمین مان را خواهد گرفت! این باور اقلیم شناسان و کارشناسان محیط زیست است که گازهای گلخانه‌ای به مثابه پتویی باعث گرم شدن کره زمین و برهم خوردن تعادل طبیعی آن شده اند. این عدم تعادل باعث بروز خسارت های جبران ناپذیری بخش هایی از این سیاره می‌شود که شاید مردم ساکن در آن هیچ نقشی در افزایش این گازها در جو نداشته باشند، دانشمندان معتقدند حجم عظیمی از انتشار این گازها حاصل فرآیند‌های صنعت نفت و گاز در کشورهای پیشرو در این زمینه است.
یکی از این فرآیند‌ها، گازهای سوزانده شده در فلرهای پالایشگاه های نفتی و گازی است که باعث انتشار حجم عظیمی از گازهای سمی و مخرب به اتمسفر است.
"نفت ما" در گزارشی به بررسی این فرآیند و راه های جلوگیری از آن پرداخته است.
در کشورهای مختلف تمام آلودگی ها و آلاینده های منتشر شده در هوا با استفاده از ماهواره ها رصد می شوند. در ایران بیشتر آلاینده ها حاصل فعالیت‌های نفتی و گازی ،صنعت فولاد و غیره است. دقت این ماهواره‌ها در برآورد آلودگی بسیار بالاست و در اغلب موارد تنها حدود ۷ درصد از میزان واقعی انحراف دارد.
با بررسی‌های دقیق متوجه می شویم که آماری که از سوی این ماهواره‌ها در اندازه‌گیری آلایندها اعلام شده است، تا حد بسیار زیادی درست است و باید آن را پذیرفت. به هر شکل ایران باید از ورود آلاینده‌های نفتی و گازی جلوگیری کند به ویژه آنکه چون ایران عضو پیمان آب و هوایی پاریس است باید برنامه قابل قبول تری برای این روند در نظر بگیرد.
لذا، ایران باید بر اساس معاهده پاریس سالانه میزانی از آلاینده های ارسالی خود به جو را که ناشی از سوخت گازهای فلر است، بکاهد. با اینکه آمریکا از این معاهده خارج شده است، اما ایران و دیگر کشورها هنوز عضویت کامل دارند و برای حفظ محیط‌زیست جهانی باید به آن پایبندی کامل داشته باشیم.
معضلاتی که همیشه وجود داشته‌اند
در این راستا یک منبع آگاه درباره تاثیر فلرینگ در محیط‌زیست، با اشاره به روند کاهش فلرینگ نفت و گاز عظیم ترین منبع آلودگی گازی ایران را عسلویه دانست و معتقد است؛ «عسلویه عظیم‌ترین منبع آلودگی گازی ایران است که طی سازوکاری و در بستر توسعه پایدار باید از میزان آن کاسته شود که متاسفانه بنا به دلایلی این مهم هنوز اجرایی نشده است. در این زمینه تمام شرکت های مهم و تاثیرگذار از جمله شرکت نفت و گاز پارس، مجتمع گازی پارس جنوبی، پتروشیمی ها و دیگر تاسیسات موجود در منطقه باید در جهت کاهش این آلاینده ها اقدامات لازم را انجام دهند. از طرفی سازمان هایی در دنیا وجود دارند که در صورت اقدام و تصمیم به کاهش میزان آلایندگی ها، وام های بلاعوض بلندمدت و با سود بسیار کم اعطا می کنند. در کل هم شرکت نفت و گاز و هم شهرداری ها و هم سازمان محیط زیست خواهان کاهش این آلاینده ها هستند، اما بسترسازی فعالیت این شرکت ها مشکلاتی را به همراه دارد که باید ابتدا این مشکلات حل و فصل شود.»
یکی از مضرات این آلاینده، اینست که باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای که در نهایت منجر به گرمایش جهانی هم می‌شود. در این زمینه کتاب ها و منابعی وجود دارد که لازم است برای دست اندرکاران حوزه های نفتی، گازی پتروشیمی و صنعتی دوره های تخصصی و آشنایی با اثرات زیست محیطی برگزار شود و لازم است پیش از شروع هر پروژه تاثیرات زیست محیطی لازم مطالعه و متناسب با آن تجهیزات با آن انتخاب شود.
یک کارشناس و منبع آگاه در مورد تاثیرات و آسیب های این آلاینده‌ها در مناطقی که در معرض مستقیم آن قرار دارند، گفت؛ «مناطقی که نزدیک به این آلاینده ها هستند یا در معرض مستقیم آن قرار دارند در برخی موارد آسیب های جبران ناپذیری را متحمل می شوند. برای مثال کودکانی ناقص العضو متولد می شوند یا شمار زیادی از مردم متاسفانه دچار انواع سرطان ها می شوند. حتی افرادی که دچار بیماری نشوند هم به قدری کیفیت خون آن ها پایین می آید که نمی‌توانند خون اهدا کنند و بسیاری از مراکز پزشکی، خون این افراد را قبول نمی‌کنند. از طرفی کل سیستم آبزیانی که در این مناطق زندگی می‌کنند، از مرجان های دریایی تا محیط زیست اطراف مانند جنگل های ارزشمند حرا تحت تاثیر جدی این آلاینده ها قرار می گیرند و در آینده ای نزدیک رو به نابودی می روند.»
علاوه‌بر این تاثیرات مخرب گفته شده این نوع پسماند‌های صنعتی نمود‌های دیگری هم در محیط‌زیست دارند.
در حال حاضر بسیاری از پسماند‌های مایع ناشی از صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و ... به دریا ریخته شده و پسماند جامد هم داخل زمین دفن می شوند. آلاینده های گازی هم به راحتی در هوا رها می شوند. گاهی ارتفاع شعله مشعل حاصل از سوخت گازها به حدود ۱۰۰ متر هم می رسد. در حقیقت آلاینده های تولید شده حاصل از سوخت نفت و گاز بیشتر دود‌هایی که به هوا رها می شود نمود دارند و مردم اطلاع چندانی از پسماند‌های مایع و جامد که بسیار مخرب هستند ندارند. در کل بزرگترین مجموعه پالایشگاهی کشور که در عسلویه قرار دارد هنوز نتوانسته راهکاری مناسب و عملیاتی در جهت کاهش آلودگی پیش بگیرد.
با توجه به توضیحات گفته شده یکی از اهداف کارشناسان و فعالان در صنعت نفت و گاز در کشور باید کاهش فلرینگ به ویژه در منطقه عسلویه باشد. کارشناسان با اشاره به راهکارهای موجود برای این هدف معتقدند؛ باید اصلاحاتی در حوزه واحد‌های اجرا شده قبلی صورت پذیرد و در مواردی نیز باید طراحی واحد اصلاح شود.
برای مثال اگر دستگاه های یدکی برای تجهیزات خاص (مانند کمپرسورها) وجود داشته باشد که در زمان خاموش شدن دستگاه، گازها به مشعل ارسال نشوند؛ یا تعمیرات به موقع و به صورت پیشگیرانه و پیش بینانه صورت پذیرد تا حدود زیادی از میزان فلرینگ گازی کاسته می شود. استفاده مناسب و بهره برداری بهینه از واحد نفتی یا گازی یا پولادی و یا ... نیز بسیار حائز اهمیت است.
یکی دیگر از روش ها در کاهش فلرینگ، ایجاد واحد‌های شیرین سازی گاز فلر که باعث می شود گوگرد موجود در این آلاینده گرفته شود. با این کار به محیط زیست کمک زیادی می شود. هر چقدر هزینه بیشتری برای این امر در نظر گرفته شود، همان قدر نتیجه حاصل می شود. اینکه چقدر کاهش آلاینده اهمیت دارد برای مسوولان به همان میزان هم هزینه می طلبد. قطعاً برای کاهش چشمگیر آلاینده ها هزینه بیشتری را باید صرف کرد. به عنوان مثال اگر قرار باشد میزان فلرینگ فعلی به ۵۰ درصد یا ۲۵ درصد کاهش یابد راهکارهای متفاوت و در نتیجه هزینه متفاوتی لازم است. آنچه مسلّم است این است که با اصلاح و بهبود واحد‌ها و آموزش مناسب در زمینه های طراحی، بهره برداری و غیره می توان تا حدود زیادی از فلرینگ کاسته شود.
پتویی که نفس زمین مان را خواهد گرفت! این باور اقلیم شناسان و کارشناسان محیط زیست است که گازهای گلخانه‌ای به مثابه پتویی باعث گرم شدن کره زمین و برهم خوردن تعادل طبیعی آن شده اند. این عدم تعادل باعث بروز خسارت های جبران ناپذیری بخش هایی از این سیاره می‌شود که شاید مردم ساکن در آن هیچ نقشی در افزایش این گازها در جو نداشته باشند، دانشمندان معتقدند حجم عظیمی از انتشار این گازها حاصل فرآیند‌های صنعت نفت و گاز در کشورهای پیشرو در این زمینه است.
یکی از این فرآیند‌ها، گازهای سوزانده شده در فلرهای پالایشگاه های نفتی و گازی است که باعث انتشار حجم عظیمی از گازهای سمی و مخرب به اتمسفر است.
"نفت ما" در گزارشی به بررسی این فرآیند و راه های جلوگیری از آن پرداخته است.
در کشورهای مختلف تمام آلودگی ها و آلاینده های منتشر شده در هوا با استفاده از ماهواره ها رصد می شوند. در ایران بیشتر آلاینده ها حاصل فعالیت‌های نفتی و گازی ،صنعت فولاد و غیره است. دقت این ماهواره‌ها در برآورد آلودگی بسیار بالاست و در اغلب موارد تنها حدود ۷ درصد از میزان واقعی انحراف دارد.
با بررسی‌های دقیق متوجه می شویم که آماری که از سوی این ماهواره‌ها در اندازه‌گیری آلایندها اعلام شده است، تا حد بسیار زیادی درست است و باید آن را پذیرفت. به هر شکل ایران باید از ورود آلاینده‌های نفتی و گازی جلوگیری کند به ویژه آنکه چون ایران عضو پیمان آب و هوایی پاریس است باید برنامه قابل قبول تری برای این روند در نظر بگیرد.
لذا، ایران باید بر اساس معاهده پاریس سالانه میزانی از آلاینده های ارسالی خود به جو را که ناشی از سوخت گازهای فلر است، بکاهد. با اینکه آمریکا از این معاهده خارج شده است، اما ایران و دیگر کشورها هنوز عضویت کامل دارند و برای حفظ محیط‌زیست جهانی باید به آن پایبندی کامل داشته باشیم.
معضلاتی که همیشه وجود داشته‌اند
در این راستا یک منبع آگاه درباره تاثیر فلرینگ در محیط‌زیست، با اشاره به روند کاهش فلرینگ نفت و گاز عظیم ترین منبع آلودگی گازی ایران را عسلویه دانست و معتقد است؛ «عسلویه عظیم‌ترین منبع آلودگی گازی ایران است که طی سازوکاری و در بستر توسعه پایدار باید از میزان آن کاسته شود که متاسفانه بنا به دلایلی این مهم هنوز اجرایی نشده است. در این زمینه تمام شرکت های مهم و تاثیرگذار از جمله شرکت نفت و گاز پارس، مجتمع گازی پارس جنوبی، پتروشیمی ها و دیگر تاسیسات موجود در منطقه باید در جهت کاهش این آلاینده ها اقدامات لازم را انجام دهند. از طرفی سازمان هایی در دنیا وجود دارند که در صورت اقدام و تصمیم به کاهش میزان آلایندگی ها، وام های بلاعوض بلندمدت و با سود بسیار کم اعطا می کنند. در کل هم شرکت نفت و گاز و هم شهرداری ها و هم سازمان محیط زیست خواهان کاهش این آلاینده ها هستند، اما بسترسازی فعالیت این شرکت ها مشکلاتی را به همراه دارد که باید ابتدا این مشکلات حل و فصل شود.»
یکی از مضرات این آلاینده، اینست که باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای که در نهایت منجر به گرمایش جهانی هم می‌شود. در این زمینه کتاب ها و منابعی وجود دارد که لازم است برای دست اندرکاران حوزه های نفتی، گازی پتروشیمی و صنعتی دوره های تخصصی و آشنایی با اثرات زیست محیطی برگزار شود و لازم است پیش از شروع هر پروژه تاثیرات زیست محیطی لازم مطالعه و متناسب با آن تجهیزات با آن انتخاب شود.
یک کارشناس و منبع آگاه در مورد تاثیرات و آسیب های این آلاینده‌ها در مناطقی که در معرض مستقیم آن قرار دارند، گفت؛ «مناطقی که نزدیک به این آلاینده ها هستند یا در معرض مستقیم آن قرار دارند در برخی موارد آسیب های جبران ناپذیری را متحمل می شوند. برای مثال کودکانی ناقص العضو متولد می شوند یا شمار زیادی از مردم متاسفانه دچار انواع سرطان ها می شوند. حتی افرادی که دچار بیماری نشوند هم به قدری کیفیت خون آن ها پایین می آید که نمی‌توانند خون اهدا کنند و بسیاری از مراکز پزشکی، خون این افراد را قبول نمی‌کنند. از طرفی کل سیستم آبزیانی که در این مناطق زندگی می‌کنند، از مرجان های دریایی تا محیط زیست اطراف مانند جنگل های ارزشمند حرا تحت تاثیر جدی این آلاینده ها قرار می گیرند و در آینده ای نزدیک رو به نابودی می روند.»
علاوه‌بر این تاثیرات مخرب گفته شده این نوع پسماند‌های صنعتی نمود‌های دیگری هم در محیط‌زیست دارند.
در حال حاضر بسیاری از پسماند‌های مایع ناشی از صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و ... به دریا ریخته شده و پسماند جامد هم داخل زمین دفن می شوند. آلاینده های گازی هم به راحتی در هوا رها می شوند. گاهی ارتفاع شعله مشعل حاصل از سوخت گازها به حدود ۱۰۰ متر هم می رسد. در حقیقت آلاینده های تولید شده حاصل از سوخت نفت و گاز بیشتر دود‌هایی که به هوا رها می شود نمود دارند و مردم اطلاع چندانی از پسماند‌های مایع و جامد که بسیار مخرب هستند ندارند. در کل بزرگترین مجموعه پالایشگاهی کشور که در عسلویه قرار دارد هنوز نتوانسته راهکاری مناسب و عملیاتی در جهت کاهش آلودگی پیش بگیرد.
با توجه به توضیحات گفته شده یکی از اهداف کارشناسان و فعالان در صنعت نفت و گاز در کشور باید کاهش فلرینگ به ویژه در منطقه عسلویه باشد. کارشناسان با اشاره به راهکارهای موجود برای این هدف معتقدند؛ باید اصلاحاتی در حوزه واحد‌های اجرا شده قبلی صورت پذیرد و در مواردی نیز باید طراحی واحد اصلاح شود.
برای مثال اگر دستگاه های یدکی برای تجهیزات خاص (مانند کمپرسورها) وجود داشته باشد که در زمان خاموش شدن دستگاه، گازها به مشعل ارسال نشوند؛ یا تعمیرات به موقع و به صورت پیشگیرانه و پیش بینانه صورت پذیرد تا حدود زیادی از میزان فلرینگ گازی کاسته می شود. استفاده مناسب و بهره برداری بهینه از واحد نفتی یا گازی یا پولادی و یا ... نیز بسیار حائز اهمیت است.
یکی دیگر از روش ها در کاهش فلرینگ، ایجاد واحد‌های شیرین سازی گاز فلر که باعث می شود گوگرد موجود در این آلاینده گرفته شود. با این کار به محیط زیست کمک زیادی می شود. هر چقدر هزینه بیشتری برای این امر در نظر گرفته شود، همان قدر نتیجه حاصل می شود. اینکه چقدر کاهش آلاینده اهمیت دارد برای مسوولان به همان میزان هم هزینه می طلبد. قطعاً برای کاهش چشمگیر آلاینده ها هزینه بیشتری را باید صرف کرد. به عنوان مثال اگر قرار باشد میزان فلرینگ فعلی به ۵۰ درصد یا ۲۵ درصد کاهش یابد راهکارهای متفاوت و در نتیجه هزینه متفاوتی لازم است. آنچه مسلّم است این است که با اصلاح و بهبود واحد‌ها و آموزش مناسب در زمینه های طراحی، بهره برداری و غیره می توان تا حدود زیادی از فلرینگ کاسته شود.
