به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،بوی نفت که آمد، سر و کله انگلیسیها پیدا شد. انگلیسیها پیشتر به مسجدسلیمان و اهواز رفته بودند و بعد به روستای نفت سفید آمدند. در میان کوههای موسوم به «کرایی» میان مسجدسلیمان و هفتکل و در میانه میادین نفتی، چاه زدند. وقتی که دیدند نفتش سفید است سکنی گزیده و شهر نفت سفید را ساختند. جایی که اندکی بعد به «پاریس ایران» معروف شد.
مجتبی گهستونی فعال میراث فرهنگی خوزستان در خصوص تاریخچه نفت سفید، اظهار کرد: حدود ۸۰ سال، هندیها به دستور انگلیسیها شروع به ساخت دهکدهای مدرن کردند. روستایی سنگی با امکانات مجهز در حد یک شهر را با بخشهای کارگری و کارمندی بنا کردند. البته به جز انگلیسیها و هندیها کارگران ایرانی هم در دهکده حضور داشتند.
گهستونی ضمن اشاره به تقسیمبندی دهکده براساس رتبهبندی، تصریح کرد: روستای نفت سفید، به قسمتهای کارگران، مدیران و مدیران عالیرتبه، تقسیم شده بود. بنگلهها به تناسب رتبهای که افراد در کارخانهها داشتند، از هم جدا شده بودند.
مشعلهای روشن
فتحالله بینیاز در رمان «مکانی به وسعت هیچ» میگوید: «نخستین بار در سال ۸۹ که مسافری شبرو در جادههای فرعی خوزستان بودم با مشعلهای روشن در حیاط خانههایی مواجه شدم که مرا محصور خود کرد.»
مشعلهای دائم روشن روستاهای «نمره دوازده» «نفت سفید» و «چمن لاله»، نوید حیاتی کمفروغ در این مناطق است.
این فعال میراث فرهنگی در ادامه تصریح کرد: نفت به همراه گاز از چاه بیرون میآید که پس از جداسازی گاز، با خط لوله تصفیه شده و برای پالایشگاه گاز میفرستند؛ اما چون قبلا پالایشگاه گاز نبود، این گاز را میسوزاندند. اکنون نیز در برخی مناطق، از نفت سفید گرفته تا عنبر در شهرستان لالی همینطور است و اهالی از این گاز برای روشنایی و گرما استفاده میکنند.
در سراشیبی سقوط
گهستونی روند رو به رشد نفت سفید را تا سال ۱۳۴۷ خواند و بیان کرد: پس از خروج انگلیسیها در سال ۴۷ از این منطقه، کمکم بساط نفت نیز برچیده شد و نفت سفید در سراشیبی سقوط قرار گرفت، البته این که چرا مدیریت آن وقت شرکت ملی نفت (اقبال)، تصمیم گرفت دهکده زیبای نفت سفید را با قراردادی ناچیز و تنها به مبلغ ۱۳ میلیون و سیصد هزار تومان به ارتش واگذار کند، جای سوال دارد.
ساکنان نفت سفید در گذشته از امکانات مدرنی شامل، سیستم مخابرات، تلفنهای مدرن هندلی، سینما، مدرسه، سیستم فاضلاب، استخر سرپوشیده و روباز، ایستگاه تولید برق و حتی برق زیرزمینی به جای برق هوایی، منازل ضد زلزله و ... برخوردار بودهاند که متاسفانه اکنون جز تلی از خرابه نمانده است.
در هنگام جنگ عراق با ایران، شهرِ خالی از سکنه، به مامنی برای جنگزدگان بدل شد و پس از پایان جنگ، باز هم نفت سفید تنها شد، اما با ویرانیهایی دو چندان. اما نفت سفید آنقدر مدرن و همسان با محیط طبیعی پیرامون ساخته شده بود که توانست به سختی، زیباییهای خود را حفظ کند.
این فعال میراث فرهنگی در مقایسه خانوارهای ساکن در نفت سفید در زمان حضور انگلیسیها و بعد از آنان، گفت: تعداد کارکنان مناطق نفتخیز مستقر در نفت سفید در ۳۱ دسامبر ۱۹۵۶ـ ۸۴۷ نفر و در همین هنگام تعداد سکنه نفت سفید ۳۸ هزار نفر بوده است که این جمعیت در حال حاضر به ۱۰۰ خانوار رسیده است که یا دامپروری کرده و یا در حراست از تاسیسات نفتی نگهبانی میدهند و در پالایشگاهها و مجموعههای نفتی کار میکنند.
امکانات نفت سفید در زمان حضور انگلیسیها بینظیر بود
وی در خصوص امکانات آموزشی نفت سفید که اکنون از شهر به روستا بدل شده است، تصریح کرد: امکان تحصیل برای دانشآموزان در روستای نفت سفید در مقاطع دبستان و راهنمایی وجود دارد، اما برای ادامه تحصیل، در صورت رضایت خانواده و تامین هزینههای تحصیل باید به «هفتکل» بروند.
گهستونی، سی برنج، پشت برج و بنگلههای کارگری و کارمندی را از مناطق مختلف نفت سفید خواند و در خصوص امکانات گذشته این روستا، بیان کرد: ساکنان نفت سفید در گذشته از امکانات مدرنی شامل، سیستم مخابرات، تلفنهای مدرن هندلی، سینما، مدرسه، سیستم فاضلاب، استخر سرپوشیده و روباز، ایستگاه تولید برق و حتی برق زیرزمینی به جای برق هوایی، منازل ضد زلزله و ... برخوردار بودهاند که متاسفانه اکنون جز تلی از خرابه نمانده است.
مدرسه «نظام وفا» از قدیمیترین مدارس آن منطقه است که توسط مرحوم نظام وفا فرزند میرزا محمود از مشاهیر ادب ایران افتتاح شد. در حال حاضر این مدرسه تخریب شده است.
وی در پایان افزود: نفت سفید در خاطرات خود بازارچهای سرپوشیده داشته که دور تا دور آن مغازه بود و مردم برای خرید مایحتاج خود به آنجا میرفتند، اما متاسفانه اکنون بجز دیوارههای تخریب شده چیزی از آن باقی نمانده است.
اکبر نعمتالهی، مدیر کل روابطعمومی وزارت نفت در زمان زنگنه نیز، با اشاره به اینکه این روستا در گذشته چشمههای نفتی داشته که نفت سفید از آن برداشت میشده است، خاطرنشان کرد: نفت سفید، نفتی تصفیه شده و تمیز است که برای سوخت جت از آن استفاده میشود. در ایران تنها این منطقه چاه نفت سفید دارد.
به گفته نعمتالهی؛ در گذشته که برخی چاههای نفت سرباز بودند، مردم محلی از جاهای مختلف میآمدند و با کاسه نفت پر میکردند و در چراغهایشان میریختند. بعدها برای همان کاسهها، باید ٣٠ شاهی و در نهایت یک ریال پول پرداخت می کردند. از آن به بعد بود که اینجا را نفت سفید گفتند.
نفت سفید موقعیتی خوب برای سرمایهگذاری
این روستا در سال ۱۹۳۸ مصادف با ۱۳۱۷ هجری شمسی با میدان عظیم نفتی حاوی ۳۰۰ میلیون بشکه نفت کشف شد.
نفت سفید تا سال ۱۹۷۰ از ۱۰ چاه تولیدی برخوردار بود. طبق آمار رسمی در سال ۱۹۵۷ میلادی مصادف با ۱۳۳۶ شمسی ، ۲۷ چاه داشته که تعداد ۱۰ چاه آن فعال بوده است. متوسط تولید در سال ۱۹۷۵، ۴۶ هزار بشکه در روز بوده و تعداد کارکنان در همین تاریخ نیز ۸۱۲ نفر اعلام شده است. همچنین نفت سفید با تولید ۶۰ هزار بشکه نفت خام در سال ۱۹۵۸ میلادی مصادف با ۱۳۳۷ شمسی به عنوان یکی از بزرگترین تولید کننده نفت و بالاتر از مسجد سلیمان و گچساران و لالی قرار گرفت.
گهستونی، نفت سفید را در تاریخ اولیه اکتشاف نفت، جزو پنج منطقه نفتخیز ایران که عبارت بودند از مسجد سلیمان، هفتکل، لالی و گچساران خواند و عنوان کرد: نفت سفید با اینکه هماکنون روزانه ۵۰ میلیون فوت مکعب گاز از گنبد گازی مخزن خود تولید و در مخزن هفتکل تزریق میکند و چندین هزار بشکه برداشت نفت در هر روز دارد، در حال حاضر مانند بسیاری از مناطق نفتخیز به خاطر کم شدن نفت صادراتی و نیز دورافتادگی از جاده ارتباطی با مرکز و تخلیه آن توسط سکنه اصلیاش شادابی و رونق گذشتهاش را از دست داده است.
این فعال میراث فرهنگی در خصوص آب شرب در روستای نفت سفید، تصریح کرد: آب شرب این منطقه از سرچشمه آب سید حسن گرفته میشود که متاسفانه فاقد تصفیهی ابتدایی است و مردم مجبور به خرید آب شرب میشوند.
در ادامه بررسی شرایط روستای نفت سفید، سید عابدین طباطبایی فرماندار هفتکل تصریح کرد: بطور کلی در خوزستان، درآمدهای عمومی حاصل از فروش نفت، در خود استان برای رفاه عمومی هزینه نمیشود و نفت سفید نیز از این قاعده مستثنی نیست.
وی ادامه داد: درست است که در حوزههای مختلف پس از انقلاب، توسعههای زیادی صورت گرفته است، اما پس از انتقال شرکت نفت در سال ۱۳۴۸ از حوزههای نفتی مسجدسلیمان، هفتکل و نفت سفید به اهواز، همه چیز به حال خود رها شده است.
طباطبایی درخصوص آب شرب روستای نفت سفید، خاطرنشان کرد: این روستا آب لولهکشی دارد.
روستای نفت سفید به عنوان دهکده گردشگری ثبت شد
فرماندار هفتکل از ثبت روستای نفت سفید به عنوان دهکده گردشگری خبر داد و گفت: استدلالی هست که میگوید، براساس شاخصهای جمعیتی امکانات را تخصیص میدهند، اما به شخصه معتقدم در صورت وجود امکانات، جمعیت خود به خود جذب میشود و اکنون نیز با تلاشهایی که صورت گرفته این روستا به عنوان دهکده گردشگری ثبت شده است.
وی افزود: شهر نفت سفید زمانی حدود ۳۵ هزار نفر جمعیت داشته است که پس از خروج انگلیسیها و انتقال شرکت نفت، رو به کاستی گرایید؛ اما در زمان جنگ به دلیل حضور مردم جنگزده دوباره با افزایش جمعیت مواجه شد و پس از پایان جنگ، علاوه بر خروج مردم از این شهر حداقل امکانات باقیمانده نیز به مخروبههایی بدل شد.
مردم ساکن نفت سفید که اکنون دیگر روستا تلقی میشود بیشترِ احتیاجات خود را به اجبار باید از هفتکل که در ۳۰ کیلومتری این روستا است تهیه کنند که کار را برای آنها دشوار میکند و از مسئولین انتظار مساعدت و توجه بیشتری دارند.
گردشگرانی که تمایل دارند به دهکده نفت سفید بروند میتوانند راهیِ ۶۵ کیلومتری شمال شرقی اهواز در شمال غربی میدان هفتکل شوند.
منبع:ایلنا