به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،بیش از نیم قرن پیش، زمانی که در اغلب کشورهای حاشیه خلیج فارس خبری از شرکت‌های هواپیمایی نبود، هواپیمایی ملی ایران، هما، به‌عنوان رو به رشدترین شرکت هواپیمایی دنیا و دومین شرکت هواپیمایی ایمن جهان شناخته می‌شد و طولانی‌ترین پرواز بدون توقف دنیا بین تهران و نیویورک به نام ایران ایر ثبت شده بود. آن روزها اگرچه قیمت نفت با امروز قابل مقایسه نبود اما همان میزان پول نفت هم صرف توسعه زیرساخت‌هایی همچون حمل‌ونقل هوایی شد تا ایران در غیاب کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و ترکیه، تبدیل به کریدور هوایی منطقه شود. البته پول نفت در آن دوره هم انحرافاتی داشت اما بسیاری از زیرساخت‌های کشور با تکیه بر ارزهای حاصل از صادرات نفت ساخته شد. پس از انقلاب اسلامی، وقوع جنگ تحمیلی، رشد کشور را متوقف کرد و در پی آن اگرچه در دو دولت هاشمی رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی، دوباره کشور به مسیر رشد اقتصادی بازگشت اما پس از آن به‌جز یک مقطع کوتاه دوساله که به دوران پسابرجام معروف شد، تحریم‌ها، فرصت تنفس چندانی به کشور نداد و سیاست‌های دیپلماتیک انزواطلب و برنامه‌های اقتصادی پوپولیستی و ضد توسعه‌ای، کشور را آن‌قدر عقب انداخت که حالا با حسرت باید روند رشد کشورهای همسایه را نگاه کنیم.
 امارات اگرچه برنامه‌های توسعه‌ای خود را با تکیه بر نفت آغاز کرد اما در ادامه با توسعه گردشگری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رشد بالایی را تجربه کرد. هواپیمایی امارات که نماد رشد و توسعه‌ این کشور در جهان محسوب می‌شود و در سال 1985 یعنی چهار دهه پس از هواپیمایی ملی ایران تأسیس شد، در سال مالی گذشته، 6.2 میلیارد دلار سود کسب کرده که افزایشی 18 درصدی را نشان می‌دهد؛ معادل نیمی از درآمد صادرات محصولات پتروشیمی ایران! هواپیمایی امارات در یک سال نزدیک به 54 میلیون مسافر را جابجا کرده و تا پایان سال مالی گذشته خود، که فروردین امسال بوده از ناوگانی به ظرفیت 260 فروند هواپیما با میانگین سنی 10.7 سال برخوردار بوده و به حدود 150 شهر جهان پرواز دارد.
 قطر هم برنامه‌های توسعه‌ای خود را با تکیه بر درآمدهای بزرگ‌ترین میدان گازی جهان که بین این کشور و ایران مشترک است و در ایران با نام پارس جنوبی شناخته می‌شود آغاز کرد و با سیاست‌های با ثبات و دوراندیشانه، به موفقیت‌های بزرگی همچون میزبانی مهم‌ترین نشستهای دیپلماتیک جهان و برگزاری رقابت‌های جام جهانی فوتبال رسید. هواپیمایی قطر که از مهم‌ترین نمادهای توسعه در این کشور است، 9 سال پس از هواپیمایی امارات در سال 1994 تأسیس شد و در سال مالی گذشته، به سود 1.7 میلیارد دلاری رسید که رشدی 6 درصدی را نشان می‌دهد. هواپیمایی قطر هم با ناوگانی شامل 230 هواپیمای مسافربری با میانگین سنی زیر 10 سال، در یک سال 40 میلیون مسافر را به 160 مقصد جابجا کرد.
 عربستان هم که دارای یک ناوگان هواپیمایی قدیمی به قدمت هواپیمایی ایران ایر به نام هواپیمایی سعودی است، برای رقابت با امارات و قطر، یک شرکت هواپیمایی جدید تأسیس کرده است: ریاض ایر. هواپیمایی سعودی، همین حالا با بیش از 150 فروند هواپیما به 120 مقصد، پرواز دارد اما عربستان برای برندسازی جدید برای خود، هواپیمایی ریاض ایر را تأسیس کرد و نخستین پرواز این هواپیمایی، در آبان ماه امسال از ریاض به مقصد لندن انجام شد. عربستان با تکیه بر درآمدهای نفتی خود، این شرکت هواپیمایی را در چهارچوب اجرای طرح چشم‌انداز 2030، افزایش درآمدزایی غیرنفتی و کمک به گردشگری و حمل‌ونقل هوایی خود تأسیس کرده و قصد دارد تا سال 2030 با سفارش 132 هواپیما، پروازهایی را به بیش از 100 مقصد بین‌المللی انجام دهد. فعالیت این شرکت تا سال 2030 باعث ایجاد 200 هزار شغل در بخش هوانوردی می‌شود.
 در این میان هواپیمایی ایران ایر که سال‌ها پیش از تأسیس دو شرکت هواپیمایی امارات و قطر، در دنیا شهرت داشت، در سخت‌ترین شرایط به سر می‌برد و طبق گزارش بانک مرکزی با ۴۳ هزار میلیارد تومان بدهی، رتبه سوم را در میان ۱۵ بدهکار بزرگ نظام بانکی کشور از آن خود کرده است. زیان خالص ایران ایر در سال 1401 معادل 470 میلیارد تومان بود که قطعاً در سال‌های اخیر بیشتر شده است. ایران ایر که زمانی مدرن‌ترین هواپیماهای دنیا را خریداری می‌کرد اکنون کمتر از 20 فروند هواپیمای فعال دارد که میانگین سن آن‌ها 28 سال است! تعداد مقاصد پروازی فعال هواپیمایی هما هم 50 مقصد است که اغلب آن‌ها داخلی است. در زمان پسابرجام با سفارش خرید بیش از یکصد هواپیمای جدید، هما می‌خواست نفسی تازه کند که آن امید هم با بازگشت تحریم‌ها نقش بر آب شد.
هواپیمایی آسمان نیز که 5 سال پیش از هواپیمایی امارات تأسیس شده و یکی از شرکت‌های هواپیمایی معتبر ایران بود و تا سال 1390 حدود 35 فروند هواپیمای فعال داشت، حالا به روزی افتاده که با 2500 نیروی کار، فقط یک فروند هواپیمای فعال 28 ساله دارد که البته هواپیمایی آسمان این خبر را تکذیب و تعداد هواپیماهای فعال آن را سه فروند ذکر کرد! وزیر رفاه به تازگی اعلام کرده که ماهانه ۲۰۰ میلیارد تومان از سهم بازنشستگانی که برای تأمین حق بیمه درمانشان مشکل داریم، صرف پرداخت حقوق پرسنل آسمان می‌شود.
 مقایسه سیاست‌های امارات، قطر و عربستان با ایران در حوزه صنعت هوایی به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه مسیری با دیپلماسی تعاملی و سیاست‌های اقتصادی باثبات و بهره‌گیری مناسب از درآمدهای نفت و گاز، به سودهای کلان مالی و ایجاد اعتبار جهانی برای کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس منجر شد و در طرف مقابل، چگونه دیپلماسی انزواطلب، سوء مدیریت و سیاست‌های اقتصادی پوپولیستی و غیر کارشناسی، ایران را که قرار بود طبق سند چشم‌انداز بیست‌ساله در سال 1404، قدرت اول منطقه باشد، از قافله توسعه عقب انداخت. آن‌ها با پول نفت و گاز، مسیر توسعه خود را هموار کردند و ما مسیری رو به افول را انتخاب کردیم.