سایه بحران سوخت بر امنیت اردن

  به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"، اردن از هفته گذشته تاکنون شاهد تجمعات گسترده‌ در اعتراض به بحران اقتصادی است. یکی از مهم‌ترین اعتصاب‌های چند روز اخیر، اعتصاب رانندگان و بخش حمل و نقل عمومی به دلیل افزایش قیمت سوخت بود.
اداره امنیت عمومی اردن اعلام کرد که «عبدالرزاق عبدالحافظ الدلابیح» معاون رئیس پلیس استان معان در جنوب این کشور طی تیراندازی در جریان تظاهرات در منطقه «الحسینیه» در استان معان کشته شد. به گزارش روسیا الیوم، دو افسر پلیس نیز بر اثر اصابت گلوله در این اعتراضات مجروح شدند.
معترضان اردنی پس از کشته‌ شدن افسر ارشد پلیس، اعتصاب خود را برای اعتراض به افزایش بهای سوخت ادامه دادند. به گزارش «اسپوتنیک»، بحران اعتصاب کامیون‌ داران و بخش حمل‌ و نقل در حالی تشدید شده است که اعتصاب‌ها به اتوبوس‌های حمل‌و نقل عمومی و تاکسی‌ها در پایتخت اردن نیز رسیده و این در حالی است که اقدامات دولت این کشور در آرام کردن بحران اعتصاب در استان‌های مختلف موفق نبوده است.
با ورود اعتصاب کامیون داران و حمل و نقل عمومی اردن به دوازدهمین روز خود و گسترش آن در استان‌های این کشور و پس از آنکه پیشنهادهای دولت توسط اعتصاب کنندگان رد شد، خسارات بخش‌های مختلف اقتصادی در حال افزایش است و کانتینرهای وارداتی در بنادر شهر ساحلی عقبه (جنوب اردن) در حال انباشته شدن است.
به گفته کارشناسان، حدود ۱۳ هزار کانتینر باری در بندر شهر ساحلی عقبه در جنوب اردن انباشته شده که این میزان ۸۰ درصد از ظرفیت ذخیره سازی بندر است و از آنجا که طبق اعلام رسمی ذخایر اقلام غذایی تنها برای ۹ ماه کافی است، خطر توقف زنجیره تامین، هزینه‌های بالا و کمبود عرضه در بازار محلی را در پی دارد.
طبق این گزارش به نظر می‌رسد راه حل‌های پیشنهادی دولت برای توافق با اتحادیه‌های کارگری مرتبط با بخش‌های حمل و نقل، مورد قبول رانندگان و کارکنان حمل و نقل عمومی قرار نگرفته است.
خواسته اصلی معترضان و اعتصاب کنندگان اردنی «کاهش قیمت فرآورده‌های نفتی» به ‌ویژه گازوئیل و بنزین اکتان ۹۰ است که فعالیت کامیون‌ها و اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی و تاکسی‌ها به آن وابسته می باشد.
به گفته کارشناسان، حامل‌های انرژی حدود ۴۰ درصد از هزینه‌های حمل و نقل عمومی را شامل می‌شود. قیمت گازوئیل پس از ۸ بار افزایش متوالی در سال ۲۰۲۲، ۴۵ درصد افزایش یافته است. این در حالیست که قیمت‌ها در ابتدای سال به مدت چهار ماه ثابت بود و قیمت بنزین اکتان۹۰ نیز طی سال ۲۰۲۲ حدود ۱۲ درصد افزایش داشت.
اعتصاب کنندگان بر تقاضای خود مبنی بر کاهش قیمت حامل‌های انرژی اصرار دارند که با امتناع رسمی از کاهش نرخ یا اعطای یارانه سوخت مواجه شده است، چرا که این امر موجب افزایش کسری بودجه و افزایش بدهی می‌شود.
در پی اعتصاب گسترده کامیون‌ داران و تشدید حوادث امنیتی در اردن، ایالات متحده آمریکا سفر کارمندان خود به چهار استان اردن شامل الکرک، الطفیله، معان و عقبه را تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام کرد.
برگزاری «نشست امان» در سایه تدابیر شدید امنیتی
به نوشته «پترا» خبرگزاری رسمی اردن، ارتش اردن در پی فراهم آوردن مقدمات برگزاری دور دوم کنفرانس همکاری و مشارکت بغداد تحت عنوان «کنفرانس امان» است که به میزبانی اردن برگزار می شود. از این رو از فرودگاه بین المللی «ملکه علیاء» تا منطقه «بحر المیت» (دریای مرده) نیروها و تجهیزات نظامی خود را مستقر خواهد کرد.
این کنفرانس به منظور بررسی چالش های مربوط به امنیت غذایی، دارویی و انرژی در منطقه و جهان با مشارکت اردن، مصر، عراق و شماری از کشورهای دیگر که به این نشست دعوت شده اند، از جمله فرانسه برگزار خواهد شد. حسین امیر عبداللهیان وزیر خارجه ایران نیز عصر دوشنبه ۲۸ آذر ماه ۱۴۰۱ برای شرکت در این کنفرانس به اردن سفر می کند.
دور دوم کنفرانس بغداد عصر سه شنبه به ریاست «امانوئل مکرون» رییس جمهوری فرانسه و «محمد شیاع السودانی» نخست وزیر عراق در مرکز کنفرانس «ملک حسین بن طلال» در منطقه «بحر المیت» در اردن برگزار می‌شود.
در این کنفرانس علاوه بر عمان و بحرین، نمایندگان ۹ کشور دیگر شرکت می کنند؛ نمایندگانی که آگوست سال گذشته نیز در اولین دور کنفرانس همکاری و مشارکت بغداد (در شهر بغداد) گرد هم آمده بودند.
لازم به ذکر است که «نشست امان» دور دوم کنفرانس بغداد است که در آگوست سال ۲۰۲۱ در بغداد پایتخت عراق برگزار شد و عنوان آن «کنفرانس همکاری و مشارکت» بود. جمهوری اسلامی ایران در آن نشست در سطح وزیر خارجه شرکت کرد که اولین سفر وزیر امور خارجه پس از کسب رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی بود.
در نشست پیشین علاوه بر ایران کشورهایی چون عربستان، ترکیه هم در سطح وزیر خارجه شرکت کردند اما فرانسه و مصر در سطح رئیس‌ جمهور، کویت در سطح نخست وزیر، قطر در سطح امیر و امارات در سطح معاون رئیس امارات و اردن در سطح پادشاه شرکت کردند.
در مجموع باید گفت که اردن با ناآرامی‌های از این دست غریبه نیست و پیش از این نیز آن را تجربه کرده است. به عنوان نمونه می‌توان به اعتراض‌های سال ۱۳۹۷ در این کشور اشاره کرد که طی آن موجی از ناآرامی‌ها و اعتصاب عمومی در بخش‌های مختلف این کشور در اعتراض به تصمیم دولت مبنی بر افزایش قیمت سوخت و دریافت مالیات بر درآمد، شکل گرفت.
ناآرامی‌های آن زمان با اعتصاب محدود کارمندان بخش دولتی و خصوصی آغاز شد و با وجود دستور شاه اردن مبنی بر لغو افزایش قیمت سوخت، تظاهرات در مخالفت با تصمیم‌های اقتصادی کابینه ادامه یافت و به دیگر استان‌های کشور سرایت کرد.
اعتراض‌های امسال اردنی‌ها با گذشته تفاوت چندانی ندارد و هر دو در بحران اقتصادی کشور ریشه دارد، قیمت بیشتر کالاها در سال ۱۴۰۱ در اردن افزایش یافته و میانگین بیکاری و فقر به ترتیب به ۲۵ و ۲۷ درصد رسیده، ضمن اینکه بدهی‌های این کشور هم سر به فلک کشیده و دولت را با توجه به نداشتن منبع درآمد ثابت نظیر نفت و گاز برای تامین بودجه به افزایش قیمت سوخت مجبور کرده است.

منبع: ایرنا