برخی از کارشناسان معتقدند شرایط فعلی بازار خودرو مشابه سالهای ۹۰ و ۹۱ است که نرخ دلار به یکباره روند افزایشی شدیدی به خود گرفت و از هزار تومان به سههزار تومان رسیده بود.
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، افزایش قیمت خودروهای خارجی از مهر امسال شدت پیدا کرد و در روزهای گذشته نیز شدت بیشتری یافته است. با وجود اینکه برخی کارشناسان علت گرانی خودروهای وارداتی را بسته بودن سایت ثبت سفارش و اتمام خودروهای موجود در کمپها میدانند اما برخی دیگر معتقدند که این مساله تنها بهانهای برای سودجویی است و در حال حاضر از لحاظ تعداد خودروهای خارجی در کشور مشکلی وجود ندارد و هنوز تعداد زیادی خودرو در کشور وجود دارد. سایت ثبت سفارش خودرو از تیر بسته شده که دلیل آن سیاست دولت در حذف واردکنندگان غیرنماینده از بازار بوده است.
واردات با توجه به بسته بودن سایت ثبت سفارش
بر اساس آمارهای تجارت خارجی کشور در هفت ماهه نخست سال جاری با وجود بسته بودن سایت ثبت سفارش، حدود ۴۹ هزار خودرو از طریق گمرک وارد کشور شده است. بر اساس آمارهای تجارت خارجی کشور در هفت ماهه نخست سال جاری، 24 هزار خودرو با حجم موتور 1500 تا 2000 سی سی به ارزش 625 میلیون دلار وارد کشور شده است. واردات این نوع خودرو به لحاظ تعداد با رشد 10 هزار عددی و به لحاظ ارزش با رشد 54 درصدی مواجه شده است. در مدت مذکور حدود 15 هزار خودرو با حجم موتور2000 تا 2500 سی سی وارد کشور شده که به لحاظ ارزش با افت یک درصدی مواجه شده است. ارزش واردات این نوع خودروها بیش از 400 میلیون دلار بوده و مجموع ارزش وارداتی این دو قلم خودرو نیز بیش از یک میلیارد دلار است. به این ترتیب مجموع خودروهای وارداتی مذکور، حدود 40 هزار خودرو بوده که با احتساب خودروهای هیبریدی، این رقم به 48667 عدد افزایش خواهد یافت.
آمار واردات در 8 ماهه اول سال
از سوی دیگر طبق آمار منتشر شده از سوی گمرک، در هشت ماهه امسال نزدیک به ۵۴ هزار دستگاه خودرو از گمرکهای کشور ترخیص شده که نسبت به ۴۵ هزار دستگاه مدت مشابه پارسال، نزدیک به ۲۶ درصد افزایش داشته است. ارزش واردات خودرو در این مدت، یک میلیارد و ۴۶۰ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۶۰ میلیون دلار بیشتر بوده است. در این زمینه فرود عسگری، رییس کل گمرک ایران گفته است: دولت برای امسال کسب درآمد بالای ۲۰ هزار میلیارد ریال از محل واردات خودرو پیشبینی کرده بود که با توقف ثبت سفارش، این رقم محقق نشد و دولت تا مهر امسال از محل ترخیص خودرو، ۱۷۶۰ میلیارد ریال درآمد گمرکی کسب کرده است.
جلوگیری از واردات برای ساماندهی ارز
دی سال 95 جهانگیری، معاون اول رییسجمهور دستورالعملی را با هدف کنترل واردات خودرو ارائه داد که در آن از وزارت صنعت، معدن و تجارت این کشور خواسته شده بود که از واردات خودرو و دیگر کالاهای سرمایهای با دوام از سوی شرکتهایی که فاقد نمایندگی مجاز و خدمات پس از فروش هستند، جلوگیری کند. این در حالی است که با وجود بسته بودن سایت ثبت سفارش برای همه واردکنندگان خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل، بیش از 10 هزار دستگاه افزایش پیدا کرده است. در این میان نکته جالب توجه این است که با وجود افزایش واردات، قیمت خودرو با رشد قابل توجهای روبهرو شده است. اگر افزایش قیمت خودرو به دلیل افزایش رانت و انحصار باشد، باید دولت به این موضوع ورود کند. جلوگیری از ورود خودروهای خارجی از دی پارسال با هدف ساماندهی ارز اجرایی شد اما نهتنها این هدف را به دنبال نداشت، بلکه به التهاب بیشتر در بازار و خروج 45 درصد بیشتر ارز از این طریق از کشور انجامید؛ زیرا این تصمیم یکشبه، قیمت خودروها را به صورت غیرمنطقی افزایش داد.
بازار سیاه خودروها
در این باره رییس انجمن واردکنندگان خودرو گفته است: بازار سیاه ایجادشده، قیمت خودروها را افزایش خواهد داد و ما شکایتمان از سازمان توسعه تجارت را پیگیری می کنیم. فرهاد احتشام زاده با اشاره به اینکه سایت ثبت سفارش همچنان بسته است، به اقتصادآنلاین گفت: با شرایط ایجادشده، خودروهای وارداتی، در بازار سیاهِ شکل گرفته و روند افزایش قیمت را در پیش گرفتهاند.در حال حاضر کم کم خودرو تبدیل به یک کالای نایاب شده است. بعد از باز شدن سایت ثبت سفارشات، منتظر حضور خودروهای جدید هستیم و در کوتاهمدت شاهد اتفاق خاصی نخواهیم بود ولی در میانمدت در صورت تغییر تعرفهها، شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود. احتشام زاده همچنین درباره شکایت انجمن واردکنندگان خودرو از سازمان توسعه تجارت به دلیل بسته شدن سایت ثبت سفارش خاطرنشان کرد: بسته شدن ثبت سفارش در راستای آمارگیری برای دولت بود و ما مخالف این روش آمارگیری بودیم. شکایت ما مبنی بر این قضیه بود و هنوز پیگیر شکایات خود هستیم. او پیشتر اعلام کرده بود که به دلیل توقف ثبت سفارش در یک ماه اخیر،حدود پنج هزار دستگاه خودرو با میانگین قیمت 200 میلیون تومان در گمرک متوقف شده که خسارت خواب سرمایه، هزینه انبارداری گمرک، 18 درصد خسارت تاخیر در تحویل پرداختی به مشتریان و هزینه تسهیلات دریافتی از بانکها فقط تا امروز میلیاردها تومان است که باید از سوی سازمان توسعه تجارت پرداخت شود.
ایجاد هیاهو در بازار خودروهای وارداتی
بر خلاف صحبتهای رییس انجمن واردکنندگان خودرو ،کاظم محمدی نیکخواه، کارشناس خودرو معتقد است در حال حاضر به اندازه کافی خودروهای وارداتی در کشور وجود دارد و علم کردن بحث بسته بودن سایت ثبت سفارش، به نوعی بهانه و ایجاد هیاهو در بازار خودروهای وارداتی است. وی در این باره میگوید: اگر به یاد داشته باشید، در سال گذشته نیز همین بحثها درباره بازار خودروهای وارداتی مطرح بود. دولت نیز این وعده را داده بود که بهتدریج به سمت وارد کردن خودروها به صورت «سیکی دی» پیش برویم؛ نه اینکه خودروها به صورت «سی وی یو» یعنی خودروهای ساختهشده، وارد شود و کارخانههای مادر نیز که با کشور ما معامله در زمینه خودرو دارند، باید در ایران نماینده داشته باشند و نماینده نیز تعهد بدهد که خودروها به مرور زمان به صورت مونتاژ وارد ایران شود و با 50 درصد قطعات داخلی ساخته شود. مضاف بر اینکه چرخش نیروی کار نیز وجود داشته باشد؛ نه اینکه خودروها به صورت ساخته شده وارد شوند و در شرایط اقتصادی فعلی به سمت خودروهای ساخته شده وارداتی پیش برویم. این تکلیف در سال گذشته از سوی دولتمردان ما و وزارت بازرگانی در زمان انتخابات مطرح شده بود و امید آن وجود داشت که محقق شود. قیمت خودرو در اوایل سال جاری شتاب گرفت و در مقایسه با سال گذشته در ماههای ابتدایی امسال تعدادی خودرو وارد شد و دولت نیز برای تدوین ضوابط جدید باید این کار را انجام میداد و در حال حاضر نیز جریان دارد؛ یعنی برنامه و تعریفهایی برای مقررات جدید ارائه شده و باید منتظر بمانیم تا ببینیم چه زمانی به تصویب هیات دولت خواهد رسید.
به دنبال سود بیشتر از بازار آشفته
این کارشناس خودرو ادامه میدهد: هنگامی که عرضهای در بازار خودرو شایع میشود، میزان حق گمرک نیز افزایش پیدا میکند و ورود آن نیز ممنوع میشود. چنین هیاهوهایی وضعیتی را ایجاد میکند که افرادی که در کمپهای خود خودروهایی را نگهداری میکنند، احتمال این را میدهند که به راحتی خودرو وارد نشود و به همین دلیل قیمت خودروهای خود را گران میکنند. اگر بگوییم که در سال 95، 70 هزار خودرو به کشور وارد شده است، میتوان گفت در مقایسه با یک میلیون تولید داخلی نسبت به مصرف کشور، رقم ناچیزی بوده است. در حال حاضر حدود 15 هزار خودروی وارداتی صفر کیلوتر از سال 2015 در کمپها در کشور وجود دارد ولی با توجه به بسته بودن سایت ثبت سفارش، وضعیت سال 2017 مانند سالهای قبل نیست و در این شرایط و وجود خودروهای صفر کیلومتر در کمپ، عدهای برای کسب سود بیشتر از وضعیت آشفته بازار سوء استفاده میکنند اما مساله این است که افزایش نجومی و یکباره قیمتها باعث میشود که خریدار چندانی وجود نداشته باشد. در جامعه ما وضعیت به گونهای است که وقتی عرضه یک خودرو کم باشد، نوعی شوک قیمتی به بازار وارد میشود و قیمتها افزایش پیدا میکند و برعکس اگر عرضه زیاد شود، نوعی شوک ارزانی به بازار وارد میشود، اما همه اینها نوعی هیاهو در بازار خودرو است؛ زیرا عدهای به دنبال دامن زدن به این هیاهوها هستند که به احتمال زیاد منافعشان به خطر افتاده است. به هر حال این افراد در زمره معدود افراد این کشور هستند، نه همه جامعه؛ زیرا همه مردم کشور ما توانایی سوار شدن خودروهایی با قیمتهای 500 میلیون و یک میلیارد تومان را ندارند. با توجه به این وضعیت به نظر میرسد این هیاهو و هجمه ها به مرور فروکش کند.
تعداد خودروهای وارداتی کافی است
محمدی نیکخواه معتقد است در چنین شرایطی میتوان گفت بسته بودن سایت ثبت سفارش شاید به این اندازه که مطرح میشود از اهمیت زیادی برخوردار نباشد؛ زیرا در حال حاضر هنوز به اندازه لازم خودروهای وارداتی در کشور وجود دارد. وی در پایان میگوید: به هر نمایشگاهی که سر بزنید، میتوانید خودروهای وارداتی را در آن مشاهده کنید. به خصوص که وضعیت به گونهای است که اگر هزار نمایشگاه با پروانه و مجوز در کشور وجود داشته باشد، دو برابر آن نمایشگاههای بدون پروانه نیز وجود دارد که این خودروها در آنها مشاهده میشود و برای فروش نیز درصدی بر قیمت واقعی آن افزودهاند اما خریدار به طور معمول، رغبتی به خرید خودروی گران نشان نمیدهد بلکه منتظر میماند تا اوضاع به یک ثبات نسبی دست پیدا کند.
منبع: روزنامه قانون