ترانزیت محصولات پتروشیمی روسیه و ترکمنستان از ایران باعث کاهش قیمت صادراتی ما شده است

محمد دامغانیان، کارشناس بازار بین المللی پتروشیمی در گفت و گو با نفت ما در خصوص اینکه با توجه به پتانسیلی که صنعت پتروشیمی ایران بویژه در حوزه محصولاتی مثل اوره و متانول و برخی محصولات صاحب رکورد تا سال 2030 دارد، چرا نمی تواند به عنوان بنچمارک قیمتگذاری عمل نماید و مضاف بر آن به جای برندینگ واحد، دامپینگ در بین شرکتهای ایرانی در بازار صادراتی وجود دارد، اظهار داشت: برندسازی محصولات پتروشیمی ایران مساله ای است که باید به صورت پایدار و بلند مدت به آن نگاه کرد و در کوتاه مدت به دست نمی آید. الان بعضا خیلی از محصولات ما در حوزه شیمیایی و پتروشیمی یا حتی نفت و گاز، وقتی به مشتریان چه در آسیا و اروپا قیمت داده می شود منفی فلان عدد قیمت قرارداد (CP) آرامکو اعلام می کنند در حالیکه قیمت آرامکو هم اکنون در دنیا یک شاخص شده و قیمت ها بر اساس آن بررسی و اعلام می شود. چرا کشوری که دارنده دومین ذخایر گاز طبیعی دنیا است نباید چنین جایگاهی داشته باشد و چرا نباید به عنوان شاخص قیمت گذاری در آسیا عرض اندام بکند. با این شرایط با توجه به اینکه آرامکو و سابیک تبدیل به برند شده اند، قطعا امکان تحریم آنها به هر دلیلی وجود ندارد.

 دامغانیان افزود: ما متاسفانه چون برندسازی نکرده ایم و بازارهای هدف را به صورت دائمی دنبال نکرده ایم، نمی توانیم صادرات پایدار داشته باشیم و جایگاه مان را در این بازارها حفظ کنیم. لذا با کوچکترین اختلالی دچار مشکل می شویم. مثلا قیمت صادرات اوره در ایران تنی 630 دلار بود، آمریکا، روسیه را تحریم کرد و قیمت اوره را به 200 دلار در هر تن رساند. یا روسیه گازوئیل را به خاطر تحریم با نصف قیمت در بازار عرضه کرد. در حالیکه ما به آبهای آزاد دسترسی داریم و به راحتی می توانیم از بندرعباس صادرات انجام بدهیم. آیا روسیه و ترکمنستان که سولفور و اوره تولید می کند، این موقعیت را به این شکل دارند؟ قطعا نه. این دو کشور از بخش ترانزیتی ایران برای صادرات استفاده می کنند، ولی قیمتشان بر قیمت صادرات ایران تاثیر می گذارد. چرا باید چنین اتفاقی بیفتد؟ ممکن است برخی از بازارها فصلی باشد و در زمان قطعی گاز کشور، کل اوره و سولفور صادراتی از بندرعباس وارداتی و به صورت ترانزیت از ترکمنستان است. چرا باید چنین اتفاقی بیفتد؟

 این فعال بازار پتروشیمی در خصوص دامپینگ شرکتهای ایرانی گفت: خود پتروشیمی ها به یکدیگر رحم نمی کنند که بیایند بازار را تقسیم کنند و براساس یک جدول و برنامه ای وارد بازار شوند. نهاد مسوول قیمت گذاری، قیمت محصولات را اعلام می کند ولی راههای دور زدن این قیمت هم وجود دارد. اخیرا شرکت نیکو در زمینه فروش نفت گفت فلان شرکت برنده شده و ما به جای نفتی که به آنها تحویل می دهیم، غلات دریافت می کنیم. دقیقا یکی از پتروشیمی های کشور در قبال صادرات اوره، غلات دریافت می کند. سوال اینست بر چه مبنایی غلات قیمتگذاری می شود؟ چه نهادی این موضوع را پیگیری می کند تا ارزش واقعی قیمت گذاری شده به دست بیاید و ...؟

لذا بعضا شرکتهای پتروشیمی خودشان هم به خودشان رحم نمی کنند و وارد یکسری بازارهایی می شوند و با یک شرایط خاصی از ورود سایر پتروشیمی های رقیب جلوگیری می کنند. من اگر یک کشتی 50 هزار تنی متانول خریداری کنم و در هر بندری در چین پهلو بگیرم و به مصرف‌کننده چینی بگویم این کشتی را بردار ببر و مصرف کن و پولش را بعدا برای من بیاور،‌ نمی توانم حتی یک تن بفروشم. بخاطر اینکه فلان شرکت پتروشیمی رفته و آنالیزش را در سازمان استاندارد ملی چین تایید کرده و تنها صادرکننده این محصول به چین است و بازار را به صورت انحصاری در دست گرفته است.

 دامغانیان تصریح کرد: اگر به جای خام فروشی هایی که انجام می دهیم، بتوانیم برندسازی کنیم و با برند بفروشیم می توانیم موفق تر باشیم. به نظر من بزرگترین مشکلی که در زمینه بازار محصولات شیمیایی و پتروشیمی کشور وجود دارد، وابستگی صددرصدی این محصولات و این نهادها به دولت است. متاسفانه شرایط به گونه ای است که اگر بعضا مجانی بدهیم خیلی شرف دارد به اینکه با این قیمت های پایین بفروشیم. بخش خصوصی هم که حتی صدایش شنیده و نظرش اعمال نمی شود. وقتی صددرصد محصولات پالایشگاهی و پتروشیمی ما وابستگی دولتی دارد، صادرکنندگان این حوزه چگونه می توانند فعالیت داشته باشند؟ لذا باید امنیت، ثبات و نقشه راه برای استمرار در بخشهای تولید، صادرات و تجارت محصولات پتروشیمی وجود داشته باشد که در حال حاضر اینگونه نیست.