پالایشگاه نفت چیست؟+تصاویر

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ،امروزه تقریبا تمام وجوه زندگی ما تحت تأثیر نفت قرار دارد. از نفت بعنوان نیروی محرکه وسائل نقلیه استفاده می شود، در تولید داروها که باعث حفظ سلامتی می شوند بکار می رود، و از آن مواد پلاستیکی ساخته می شود که در زندگی ما نقش بسزائی دارند. اما هیچیک از این فراورده ها بدون گذراندن مرحله پالایش نمی توانند وجود داشته باشند. مثلا" شما نمی توانید نفت را قبل از پالایش بعنوان بنزین در باک اتومبیل خود بریزید. نفت خام در سرتاسر دنیا پالایش می شود. بزرگترین پالایشگاه دنیا مجتمع پالایش پاراگوآنا (Paraguana Refining Complex) نام دارد که در ونزوئلا قرار دارد. این پالایشگاه می تواند روزانه 940،000 بشکه نفت خام را پالایش نماید. با اینحال بزرگترین پالایشگاه های نفت دنیا در آسیا و امریکای جنوبی قرار دارند. صنعت پالایش نفت از امریکا آغاز شد و بصورت بخش مهمی از اقتصاد آن کشور درآمد. تاریخچه ساموئل ام. کایر(Samuel M.Kier) اهل جنوب غرب پنسیلوانیا اولین کسی بود که به پالایش نفت خام پرداخت. او که به تجارت نمک اشتغال داشت در اواسط سال های 1840 به وجود نفت در نمک پی برد. گاهی در چاه هائی که برای آب شور حفر می شدند بوی نفت به مشام می رسید. وجود نفت برای بسیاری از کسانی که به کار نمک اشتغال داشتند مشکل ساز بود. آن ها اینگونه نفت ها را یا می سوزاندند یا به جوی های آب هدایت می کردند. اما کایر یک کارآفرین بود اواعتقاد داشت می تواند نفت موجود در چاه های نمکی را به یک محصول ارزشمند تبدیل نماید. کایر ابتدا از این نفت برای روشن کردن کارگاه خود در شب استفاده کرد. نفت سوخته شده بوی بسیار بد و دود زیادی تولید می کرد. اما کایر می توانست با سوزاندن این نفت بدون آنکه مبلغ زیادی برای خرید روغن نهنگ بپردازد کارگاه خود را روشن کند. کایر نفت خام خالص را در بطری های کوچکی برای مصارف داروئی نیز بفروش رساند. قیمت هر بطری 50 سنت بود. کایر یک نفر را نیز استخدام نمود کار این شخص سفر به سرتاسر کشور و تبلیغ و بازاریابی برای محصول او بعنوان یک دارو بود. بعدا" این محصول به داروخانه ها نیز فروخته شد. با اینحال این محصول تا سال 1952 بعنوان یک دارو از رونق افتاد و کایر ناچار شد برای فروش محصول خود را دیگری پیدا کند. کایر می دانست نفت خام می سوزد در نتیجه بفکر ساختن چراغی افتاد که سوخت آن نفت باشد. با اینحال چون نفت هنگام سوختن بوی بد و دود زیادی تولید می کرد فروش چنین چراغی دشوار بود. کایر در سال 1849 نفت خام خود را برای تجزیه نزد یک شیمیدان بنام پروفسور جیمز سی. بوت (Professor James C. Booth) در فیلادلفیا برد. بوت با این نظر موافق بود که از نفت خام می توان بعنوان سوخت استفاده کرد اما اظهار داشت نفت خام برای بهتر سوختن باید تقطیر و پالایش شود. کایر در سال 1850 بصورت تجربی شروع به تفطیر نفت خام نمود و اولین شخصی بود که در امریکا از این ماده برای تولید چراغ نفتی استفاده کرد. آزمایشات کایر با موفقیت همراه شد و او در سال 1851 ماده ای را تولید کرد که آن را نفت کربنی نامید. این ماده سوختی با دود و بوی کمی می سوخت. کایر آن را بقیمت هر گالن 50/1 دلار بفروش رساند. کایر با شخصی بنام جان تی. کرک پاتریک (John T. Kirkpatrick) شریک شد. آنها اولین پالایشگاه نفت امریکا را در پیتسبورگ ، پنسیلوانیا، احداث نمودند. این پالایشگاه تولید خود را با یک یا دو بشکه در روز شروع کرد. سپس تولید آن در سال 1854 به پنج بشکه در روز رسید. وقتی ادوین ال. دریک (Edwin L. Drake) در سال 1859 در حوالی تیتوسویل، پنسیلوانیا، موفق به کشف نفت و ورود آن به بازار شد، هفت پالایشگاه دیگر در پنسیلوانیا احداث گردید. تعداد پالایشگاه های موجود در پیتسبورگ تا پایان سال های 1860 به 58 عدد رسید. ساموئل ام. کایر بخش اعظم عمر خود را صرف قابل استفاده و با ارزش کردن نفت خام نمود و باعث تولد صنعت پالایش در امریکا گردید. فرآیند پالایش نفت خام روش های پالایش نفت در اوائل پیدایش صنعت پالایش با روش هائی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد بسیار تفاوت داشت. اشخاصی مانند ساموئل ام. کایر برای پالایش نفت از استوانه های افقی استفاده می کردند که ظرفیت آن ها فقط 5 تا 6 بشکه نفت خام بود. در آن زمان پالایشگاه ها می توانستند درجه حرارت را تا حد بسیار کمی بالا ببرند. با بالا رفتن درجه حرارت بنزین را که در آن زمان استفاده ای برای آن نداشتند جدا می کردند و فقط نفت چراغ یا نفت سفید را از آن می گرفتند. سایر مشتقات حاصل از تقطیر با گذشت زمان کاربرد پیدا کرد و پالایشگاه ها تکامل یافتند. امروزه نفت خام برای تبدیل به فرآورده های مورد نیاز ما بوسیله خطوط لوله، راه آهن، نفتکش ها، و کامیون ها به پالایشگاه ها منتقل می شوند . پالایشگاه ها معمولا" مکان های بسیار آلوده کننده ای بشمار می آیند. اما اغلب دولت ها در مورد دور ریختن ایعات و متصاعد شدن گازهای پالایشگاه ها در هوا محدودیت هائی را اعمال می کنند. برنامه های زیست محیطی فراوانی وجود دارد که پالایشگاه ها را صنعتی ایمن تر و تمیزتر می کنند. هنگامیکه نفت خام وارد پالایشگاه می شود فرآیندی موسوم به مراحل تقطیر را طی می کند. در این فرآیند اجزاء تشکیل دهنده نفت خام از آن جدا شده و می توان این اجزاء را بیشتر پالایش نمود. فرآیند تقطیر از زمان ورود نفت خام به بویلری با فشار بالا شروع می شود. نفت خام خود مخلوطی از هیدروکربن های مختلف است. بویلر مخزنی است که نفت در آن جوش می آید و مانند آب بخار می شود. نفت خام تا 1112 درجه فارنهایت گرم می شود. نفت خام بخار پس از بخار شدن از طریق یک لوله وارد بخش تحتانی برج تقطیر می گردد. برج تقطیر یک مخزن بلند است که دارای صفحات یا سینی های زیادی می باشد. بخار نفت خام از این برج شروع به بالا رفتن می کند و هرچه بالاتر برود سردتر می شود. بخار نفت خام در جریان سرد شدن به نقطه جوش رسیده و روی صفحات یا سینی ها بصورت
مایع قرار می گیرد.بخار نفت خام مانند بخار آب که روی سطح شیشه به آب تبدیل می شود روی این صفحات یا سینی ها بحالت میعانات در می آید. سپس میعانات مختلف ازطریق لوله به مخازن جداگانه منتقل می گردد. این میعانات شامل گازها، نفتا، بنزین، نفت سفید، گازوئیل، روغن های روانکاری، روغن های سنگین، و سایر فرآورده ها می باشند. این میعانات از این به بعد برای فرآورش بیشتر به سایر بخش های پالایشگاه منتقل می شوند. فرآورده های نفت فرآورده های حاصل از میعانات نفت خام را به ده گروه اصلی می توان تقسیم نمود. این فرآورده های اصلی پس از پالایش بیشتر به موادی تبدیل می شوند که در زندگی روزمره ما مورد استفاده قرار می گیرند. این ده فرآورده اصلی عبارتند از: آسفالت آسفالت رایج ترین ماده برای راه سازی است. اسفالت از سایر مواد موجود در نفت خام در جریان تقطیر گرفته می شود. این ماده پس از جداسازی از نفت خام در فرآیندی موسوم به "جوش آوردن" آنقدر گرما داده می شود تا در واکنش نسبت به اکسیژن سفت شود. اسفالت معمولا" در درجه حرارت 300 درجه فارنهایت نگهداری یا حمل می شود. نفت گاز نفت گاز به هر سوختی گفته می شود که بتوان از آن در موتورهای دیزلی استفاده نمود. نفت گاز در مراحل تقطیر بین درجه 392 تا 662 درجه فارنهایت بدست می آید. دانسیته نفت گاز از بنزین بیشترو تصفیه آن آسانتر است. از این سوخت عموما" برای حمل و نقل استفاده می شود. نفت کوره نفت کوره به هرگونه فرآورده مایع حاصل از نفت گفته می شود که بتوان با سوزاندن آن حرارت ایجاد کرد. نفت کوره همچنین سنگین ترین سوخت تجاری است که از نفت خام بدست می آید. نفت کوره به گروه های زیر طبقه بندی می شود: نفت کوره تقطیری، نفت کوره دیزلی، نفت کوره سبک، بنزین، و نفت کوره سنگین. از نفت کوره سنگین در ناوگان دریائی بمنظور سوخت نیز استفاده می شود. بنزین تقریبا" نیمی از نفت خام تصفیه شده در امریکا به بنزین تبدیل می شود. از بنزین در موتورهای درون سوز مانند اتومبیل ها استفاده می شود. بمنظور بالابردن درجه اکتان پس از طی مرحله تقطیر به بنزین تصفیه شده اتان اضافه می شود تا برای اتومبیل ها قابل استفاده شود. نفت سفید نفت سفید در جریان تقطیر بین درجه 302 تا 527 فارنهایت بدست می آید. این ماده رقیق و روشن قابل اشتعال می باشد. از نفت سفید بیشتر بعنوان سوخت جت و برای تولید گرما استفاده می شود. در دوران اوائل پیدایش نفت ، نفت سفید جایگزین روغن نهنگ در چراغ های روشنائی گردید. نفت سفید در اوائل قرن بیست و یکم در سیستم حمل و نقل نیویورک بکار گرفنه شد. اکنون از نفت سفید برای سوخت در بخاری های سبک و بعنوان سم جهت دفع آفات استفاده می شود. گازنفت مایع شده گاز نفت مایع شده مخلوطی از گازهائی مانند پروپیلن ها و سرد کننده ها می باشند که اغلب در لوازم خانگی برای مصارف گرمایشی یا سرمایشی بکار می روند. انواع دیگر گاز نفت مایع شده، LPG یا پروپان و بوتان می باشند. گاز نفت مایع شده در فشار معمولی جو بخار می شود بنابراین باید آن را در ظروف فولادی تحت فشار نگهداری نمود. روغن های روانکاری پایه روغن های روانکاری نفت و افزودنی ها می باشد. این روغن ها طی فرآیند ویژه ای تولید می شوند. این روغن ها به پارافین، نفتالین، یا آروماتیک طبقه بندی می شوند. این روغن ها در بین سطوح قرار می گیرند تا از میزان اصطکاک و خوردگی آن ها جلوگیری کنند. مشهورترین این روغن ها روغن موتور است که قطعات داخلی موتور
درون سوز را حفاظت می کند. موم پارافین موم پارافین ماده ای است که در حرارت معمولی سفید رنگ، بی بو، و بدون طعم می باشد. موم پارافین با توجه به سایر عوامل در حرارت بین 117 تا 147 درجه فارنهایت ذوب می شود. این ماده بعد از تفلون که یک فرآورده ویژه نفتی می باشد، بهترین عایق برق است. از موم پارافین برای عایق نمودن دیوارهای خشک در ساختمان ها استفاده می شود. از این ماده همچنین در ساخت شمع نیز استفاده می گردد. قیر قیر ماده ای سیاهرنگ، چسبنده و سفت است. هنگام تقطیر نفت خام قیر در پائین ترین سطح قرار می گیرد. این بدان معنی می باشد که نقطه جوش قیر بسیار بالا است بهمین علت نمی تواند از برج تقطیر بالا برود. نقطه جوش قیر 977 درجه فارنهایت می باشد. از قیر در راه سازی و عایق بندی پشت بام ها و قایق ها استفاده می شود. از
لایه های نازک قیر برای عایق بندی ماشین های ظرفشوئی از نظر صدا و همچنین در سخت افزارهای کامپیوتری نیز استفاده می شود. مواد پتروشیمی مواد پتروشیمی فرآورده هائی هستند که از مواد اولیه یا نفت بدست می آیند. این مواد عبارتند از: اتیلن ( که برای ساخت مواد بیحس کننده، ضد یخ، و شوینده ها بکار می رود)؛ پروپیلن (که برای ساخت استون، و فنول بکار می رود)؛ بنزن (که برای ساخت سایر مواد شیمیائی و مواد منفجره بکار می رود)؛ تولوئن (که هنگام تصفیه بنزین بعنوان حلال بکار می رود)؛ و زیلن (که بعنوان حلال و مواد شوینده بکار می رود).

پالایشگاه آناکورتس در غرب آمریکا

پالایشگاه حیفا و دو برج خنک‌کننده آن- <a href='https://www.naftema.com' target='_blank'>نفت ما</a>

پالایشگاه حیفا و دو برج خنک‌کننده آن پالایشگاه ابادان- نفتما

پالایشگاه نفت آبادان، بزرگترین پالایشگاه ایران