به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،متن این گقتگو به شرح زیر است:
مقام معظم رهبری بر موضوع هوش مصنوعی اشاره و تاکید داشتند، وزارت دفاع چه اقداماتی را در این راستا انجام داده است؟
توسعه دانش و بهره‌گیری از ظرفیت هوش مصنوعی در سامانه‌ها، تجهیزات و تسلیحات، هوشمندسازی انواع تسلیحات، تجهیزات و سامانه‌ها در صنعت دریایی، صنعت هوایی، صنعت موشکی، صنایع حوزه پدافند و عرصه‌های دیگر از اولویت وزارت دفاع است. همان طور که اطلاع دارید اخیرا موشک کروز دریایی به صورت انبوه به نیروی دریایی سپاه و ارتش تحویل داده شد، استفاده از هوش مصنوعی در هدایت موشک‌های کروز از ویژگی‌های این کروز است که با جدیت در سامانه‌های گوناگون دنبال می‌شود ولی هنوز زمینه‌های متنوع زیادی برای تحقق این امر وجود دارد. از این دانش و فناوری می‌توانیم در حوز‌ه‌های غیرنظامی هم استفاده کنیم. در همین راستا به دستگاه‌های گوناگون در بخش‌های خصوصی و دولتی اعلام کرده‌ایم که می‌توانیم پشتیبانی فنی و دانشی هوشمندسازی بسیاری از تجهیزات و سامانه‌هایی را که استفاده می‌کنند، عهده‌دار شویم.
بحث ظرفیت تولید یکی از چالش‌های وزارت دفاع بود. در دوسال اخیر چه اقداماتی در حوزه افزایش این ظرفیت انجام شده است؟
درحال حاضر ظرفیت تولید متناسب با نیاز نیروهای مسلح است و برای تولید سامانه‌ها، تجهیزات و تسلیحات داخلی ظرفیت داریم، کمبود خط تولید نداریم و حتی در برخی صنایع امکان توسعه خط تولید مازاد بر ظرفیت هم داریم تا متناسب با نیازی که بعضا به‌وجود می‌آید، امکانات لازم را فراهم کنیم، زیرا برخی تجهیزات و محصولاتی که باید از خارج کشور تامین شود با محدودیت‌هایی مواجه است‌؛ مثل خودروسازی که تجهیزات الکترونیکی آن چند سال پیش با تحریم مواجه بود و دو خودروساز بزرگ کشور با کمبود و محدودیت مواجه شدند که ما بلافاصله بخشی از ظرفیت‌های تولیدی خود را در صاایران و بخش‌های دیگر فعال و به صنعت کشور کمک کردیم. این ظرفیت هنوز وجود دارد تا علاوه بر تامین نیاز نیروهای مسلح در بخش‌های خصوصی و صنعتی که گلوگاه‌های فناوری کشور و نیازمند همکاری هستند، کمک کنیم. دولت نیز کارگروهی‌ را با مسئولیت وزارت دفاع و به منظور تبادل فناوری و مشارکت ملی ـــ دفاعی مصوب کرده است که شش وزارتخانه و چهار سازمان عضو این کارگروه هستند و خوشبختانه عرصه‌های گوناگونی را دنبال می‌کنیم تا ظرفیت‌های موجود در وزارت دفاع را برای کمک به اقتصاد کشور، تجهیز زیرساخت‌ها و کمک به فناوری‌های نوین در صنعت کشور بسیج کنیم. 
یک‌سری اخبار پیرامون این‌که وزارت دفاع موشکی تولید و سپاه نیز همان موشک را تولید می‌کند، منتشر شده که اگر درست نیست، لطفا تصحیح کنید و اگر درست است علت این امر چیست؟
خیر، این موشک‌ها یکسان نیست.
مثلا همین موشک قاسم!
با توجه به تقسیم کاری که صورت گرفته است، وزارت دفاع مسئولیت دارد تا نوع سلاح‌های سازمانی و تجهیزات مورد نیاز نیروهای ارتشی و سپاهی را تامین کند اما به‌دلیل ظرفیت‌هایی که در نیروهای مسلح وجود دارد آنها در قالب برنامه هماهنگ اقدام می‌کنند؛ مثلا نیروی دریایی ارتش از ظرفیتی در حوزه دریایی برخوردار است و از سوی دیگر هوافضای سپاه نیز امکاناتی را در حوزه موشکی و صنایع دریایی در اختیار دارد، بنابراین به صورت هماهنگ اقدام می‌کنند.  ممکن است به دلیل نیازمندی به برخی از تسلیحات و سامانه‌ها اقدام مشترکی صورت گیرد و بخشی از نیاز را وزارت دفاع تولید و بخشی از آن را نیروی هوافضای سپاه تولید کند مثل همین موشک قاسم که به آن اشاره کردید اما به‌طور کلی عمده تولیدات در وزارت دفاع انجام می‌شود. این ظرفیت مکمل در بخش تولید برخی از محصولات تعیین و تعریف شده است اما در فرآیند طراحی، تحقیق و نیل به فناوری‌های جدید محدودیتی وجود ندارد و ممکن است یگان‌های رزم که به کارگیرنده سلاح و تجهیزات هستند در فرآیند به‌کارگیری و عملیاتی شدن این تجهیزات به ایده‌ها و طرح‌هایی برسند و در این صورت محصول مورد نظر را در یک همکاری تعریف شده در دستور کار قرار می‌دهیم و به‌طورمشترک یا به صورت مکمل ( یعنی یک طرح را ما کار می‌کنیم و یک طرحی را هوافضای سپاه کار می‌کند اما اینها مکمل هم هستند و موازی هم نیستند) به ساخت آن می‌پردازیم.در تولید سلاح‌ها و سامانه‌های جدید کاملا مکمل هم عمل و حرکت می‌کنیم اما ممکن است برخی تسلیحات و سامانه‌ها نیازمند تولید بیشتری باشد از همین رو از ظرفیت‌های تولیدی غیر از وزارت دفاع نیز بهره‌مند می‌شویم؛ درحال‌حاضر برای تامین قطعات و برخی تجهیزات زیرسامانه‌ای از امکانات بخش خصوصی استفاده می‌کنیم.  مثلا برای تولید سامانه‌ها صدها قطعه مورد نیاز است که بخش زیادی از آن را از بخش خصوصی تهیه می‌کنیم و تا همین امروز با ۷۰۰۰ شرکت همکاری داریم تا به این وسیله شاهد اشتغال‌زایی و رونق بخش خصوصی شویم. کل این فرآیند هم توسط ستاد کل نیروهای مسلح کنترل و هدایت می‌شود. هدف ما این نیست که فقط ظرفیت وزارت دفاع را توسعه دهیم بلکه درصدد هستیم شبکه و زنجیره راهبردی مشترکی را با حضور بخش خصوصی و مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد کنیم و ظرفیت تولید را بدون نیاز به سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌های جدید توسعه دهیم.
این یک بخش است، در صحبت‌های‌تان به بخش خصوصی اشاره کردید و در این پروسه نمی‌توان از سپاه به‌عنوان بخش خصوصی یاد کرد. شما بیان کردید در راستای تکمیل ظرفیت نیازمند مکمل هستیم و در پاسخ به سؤال قبل بیان کردید وزارت‌دفاع آن‌قدر ظرفیت دارد که تمام نیاز را تامین کند.
بنا بر برآوردهای عملیاتی، حفظ توان رزم و قدرت بازدارندگی و حتی بعضا نیاز صادراتی ممکن است تولید برخی محصولات و سلاح‌های خاص در مقطعی نیازی بیش از ظرفیت ما را بطلبد و در این موارد از ظرفیت بخش‌های دیگر کمک گرفته می‌شود. خود نیروی هوافضای سپاه هم با شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های بخش خصوصی همکاری و از ظرفیت آنها استفاده می‌کند. در قانون‌اساسی هم به این مسأله تاکید شده است که نیروهای مسلح در ایام غیرجنگی باید ظرفیت خود را در اختیار بخش‌های مختلف نظیر سازندگی و کمک به کشور قرار دهند و وقتی بخش نظامی نیازمند این همکاری است به طریق اولی، اولویت مشارکت در این حوزه است. 
روند صادرات به چه صورت است؟ مثلا خرید از سپاه انجام می‌شود یا از وزارت دفاع؟
وزارت دفاع متولی صادرات دفاعی است و هرکدام از بخش‌های نظامی آمادگی خود برای فعالیت و کمک در حوزه صادرات را به این وزارتخانه اعلام کرده که در نهایت و این اقدام از طریق وزارت دفاع انجام می‌شود.
محصولات با ويژند - برند - وزارت‌دفاع صادر می‌شود؟
وزارت‌دفاع به لحاظ وظیفه قانونی، ساختار سازمانی و سیاست‌های تعیین‌شده مسئولیت صادرات دفاعی را برعهده دارد. این نهاد بخشی از دولت است و علاوه‌براین تحت تدابیر و سیاست‌های نیروهای مسلح عمل می‌کند. لذا یک سازمان بین‌بخشی است و امکان تسهیل‌گری و تنظیم فرآیندهای صادرات در بخش‌های داخلی و خارجی، از گذشته توسط این وزارتخانه انجام می‌شود و مشکلی در این رابطه وجود ندارد.
رویکرد صادراتی در این حوزه چیست؟ بیشتر چه محصولاتی را صادر می‌کنیم؟
معیار تعیین‌کننده‌ای در این خصوص وجود دارد. یکی از معیارها این است که کشور خریدار متقاضی کدام سامانه، محصول و تجهیزات است و مسأله دیگر این است که چه محصولاتی را در سبد صادراتی خود قرار داده‌ایم.  به لحاظ این‌که سطح دفاعی کشور حفظ شود و قدرت بازدارندگی ما آسیب نبیند همه تسلیحات و تجهیزات پیشرفته را در سبد صادراتی قرار نمی‌دهیم و آن بخش از محصولات را به صادرات اختصاص می‌دهیم که امکان تولید و رقابت آنها با صادرکننده‌های خارجی وجود دارد. لذا اقلام معینی هستند و ما آنها را در نمایشگاه دائمی صادرات در معرض دید هیات‌های خارجی که برای بازدید می‌آیند، قرار می‌دهیم تا بر این اساس انتخاب ‌کنند. بنابراین نیاز خریدار و کشور متقاضی و این‌که چه محصولاتی را در سبد صادراتی قرار داده‌ایم، دو معیار بسیار تعیین‌کننده است و متناسب با آن عمل می‌شود. درحال‌حاضر محصولات ما متقاضیان زیادی دارد. متقاضی بگوییم بهتر است، چون به هر مشتری‌ای سلاح و تجهیزات نمی‌فروشیم.
خط‌قرمز ما در این حوزه چیست؟
کشورهایی که مواضع و رویکردهای نامناسبی نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارند و کشورهایی که ممکن است بهره‌برداری نامناسبی از این سلاح و تجهیزات داشته باشند معمولا در گروه مشتریان ما قرار نمی‌گیرند و در این خصوص مراقبت می‌شود. این بخش‌ توسط مراجع ذی‌صلاحی در کشور بررسی می‌شود و صادرات محصولات دفاعی با نظارت و به‌صورت کاملا مدیریت‌شده انجام می‌شود.
بیشترین محصولاتی که صادر می‌کنیم، چیست؟
شامل انواع سامانه‌ها و سلاح‌ها می‌شود و یکی دو مورد نیست که اسم ببریم. تجهیزات و تسلیحاتی که از فناوری برتری برخوردار هستند و به نحوی در یگان زمینی استفاده می‌شود یا ترکیبی است. برخی سامانه‌های پدافندی متقاضی بیشتر دارد، سامانه‌هایی که در جهت تامین یگان‌های زمینی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، متقاضی بیشتر دارد و البته برخی سامانه‌ها هم متقاضی دارد ولی ما مایل به صادرات آنها نیستیم.
به چه کشورهایی بیشتر صادرات داریم؟
کشورهای متقاضی معمولا ملاحظاتی دارند و مایل نیستند اسم آنها اعلام شود. البته از نظر مقررات هیچ مشکلی وجود ندارد و از نظر موازین بین‌المللی ما مشکلی در اعلام آنها نداریم و آنها هم مشکلی در این خصوص ندارند؛ اما خیلی از کشورهای دنیا معمولا اطلاعات صادرات و واردات نظامی خود را علنی نمی‌کنند. آنها ملاحظات امنیت ملی خود را دارند و ما نیز ملاحظات امنیت ملی را مد نظر داریم؛ به همین دلیل اسم کشورها کمتر در فضای عمومی اعلام می‌شود. البته مواردی که اعلام شده یا جنبه تبلیغاتی دارد و نوعی بازاریابی یا بازارگرمی است یا این‌که با مانور رسانه‌ای درصدد تبلیغ سامانه یا خرید تسلیحات هستند. با این حال رویه معمول این است که کشورها خرید و فروش تجهیزات و تسلیحات نظامی را علنی نمی‌کنند.
بحث پهپادهای ایرانی موضوعی است که از زمان جنگ روسیه و اوکراین شکل گرفته مطرح شده‌است. بارها این مسأله تکذیب شده و در این خصوص توضیحاتی چه از سوی دستگاه نظامی و چه دستگاه دیپلماسی داده‌شده‌است. اخیرا اخباری مطرح شده که این پهپادها کپی است که چینی‌ها انجام دادند. به چه صورت است؟ اگر چنین ادعایی است به چه صورت می‌توانند اثبات کنند و جمهوری اسلامی چطور می‌تواند در این حیطه به صورت رسمی و شفاف از خود دفاع کند؟
موضع بی‌طرفی جمهوری اسلامی ایران در جنگ اوکراین بارها به صورت رسمی و شفاف اعلام شده و حتی گفته‌ایم که آماده همکاری در جهت خاتمه این جنگ هستیم. در رابطه با جنگ اوکراین هیچ نوع قرارداد یا صادراتی به هیچ یک از طرفین نداشتیم و همکاری و مبادله تجهیزات و تسلیحات با روسیه سابقه چند ساله دارد و به ایام قبل از جنگ اوکراین و سامانه پدافند هوایی اس ۳۰۰ که از ۱۲-۱۰ سال پیش داشتیم، مربوط می‌شود. قراردادهای صادراتی ما با روسیه و آنها با ما هیچ ربطی به جنگ اوکراین ندارد. این فضای مسموم تبلیغاتی را غربی‌ها به راه‌انداخته و برخی کشورها آن را تکرار کردند و ادعای آنها اثبات نشد. ایران اعلام آمادگی کرد شواهد و استنادات خود را ارائه کند. همکاری ما با روسیه به سال‌های گذشته برمی‌گردد و روند معینی دارد و ربطی به تحولات و جنگ اوکراین و بحث‌های دیگر ندارد.
در جریان بحث جنگ اوکراین هیچ ...
بله به خاطر جنگ اوکراین هیچ قرارداد یا مبادله تسلیحاتی نداشتیم.
ماجرای خرید بالگرد، جت آموزشی و جنگنده از روسیه به چه مرحله‌ای رسیده‌است؟
همان‌طور که بیان کردم ملاحظاتی وجود دارد تا قراردادهای خرید و فروش سامانه‌ها و تجهیزات نظامی در زمان مناسبی که لازم باشد اعلام ‌شود. ما هیچ قراردادی با روسیه نداشتیم که لغو یا مختل شده‌باشد و هر آنچه از قبل در جریان بوده، همچنان ادامه دارد. برخی از این قراردادها به مرحله اجرا رسیده و برخی در فرآیند انعقاد یا پیگیری است که ان‌شاءا... در زمان‌های مقتضی اطلاعات لازم و مناسب اعلام خواهدشد. ولی این‌که قراردادی وجود داشته‌باشد که به هم خورده‌باشد، چنین چیزی مطرح نیست.
یعنی اخبار ضدونقیضی را که مطرح می‌شود، تکذیب می‌کنید؟
بله. به ثمر رسیدن قراردادها فرآیند طولانی دارد؛ برخی از این قراردادها به مرحله اجرایی رسیده‌است. خرید و فروش سامانه یا تجهیزات فقط محدود به تحویل آن سلاح، سامانه یا جنگنده نیست، بلکه شامل فرآیندهای آموزشی، انطباق فناوری و ایجاد ساختار سازمانی به منظور به کارگیری آن سامانه‌هاست. علاوه بر این ممکن است تولید آن زمانبر باشد؛ بنابراین باید انواع مؤلفه‌ها را در کنار هم قرار داد تا یک قرارداد به مرحله اجرا برسد. هر قراردادی که از گذشته با روسیه داشتیم سیر طبیعی خود را طی می‌کند و چیزی مختل نشده‌است.
با توجه به بازخوردهایی که از محصولات تولیدی وزارت دفاع منتشر شده، چه میزان رضایتمندی وجود داشته‌است؟
ملاقات با محصول فرآیندی است که در این خصوص انجام می‌شود و طی آن تمام محصولات و تسلیحات نظامی که به یگان بهره‌بردار و واحدهای نظامی ارتش و سپاه می‌رسد و در نقاط مرزی عملیاتی می‌شود، توسط تیم‌های فنی، طراحان و مهندسان صنعت دفاعی در یگان‌های نظامی مورد ارزیابی فنی قرار می‌گیرد.
در حوزه تجهیز محور مقاومت چه اقداماتی انجام دادید؟
زمانی که جریان مقاومت در سوریه خیلی فعال بود، محصولی متناسب با نیازی که شهید عزیز، سردار دل‌ها، حاج‌قاسم سلیمانی اعلام می‌کرد و مورد نظر دولت سوریه بود، توسط وزارت دفاع تامین می‌شد و تجهیزات و تسلیحات در اختیار آنها قرار می‌گرفت. این روند در حال حاضر و آینده نیز می‌تواند تناسب با نیاز و تقاضایی که وجود دارد، استمرار یابد و ما همچون گذشته، می‌توانیم دراین‌خصوص اقدام کنیم.
می‌گویند خودروسازی را دست کسانی بدهیم که موشک می‌سازند. اگر چنین تحولی اتفاق افتد، آیا چالشی که در عرصه خودروسازی داریم، حل می‌شود؟
وزارت دفاع به دنبال ساخت خودروی غیرنظامی نیست. برای رعایت سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی و پشتیبانی از ظرفیت‌های بخش خصوصی و صنعت کشور، می‌توانیم پشتیبانی فناورانه‌ای از صنعت خودروسازی داشته باشیم. بنابراین به‌رغم مسائلی که در فضای عمومی مطرح می‌شود و درخواست‌هایی که وجود دارد، مستقیما وارد عرصه ساخت خودروی غیرنظامی نمی‌شویم تا بخش خصوصی تقویت شود اما باتوجه به این‌که خودروهای نظامی تولید می‌کنیم، آمادگی داریم تا فناوری‌ها و دانش صنعت خودرویی‌مان را در اختیار خودروسازان داخلی قرار دهیم. در حال حاضر بخشی از این کار در حال انجام است که می‌تواند تقویت شود و گسترش یابد. ایجاد ظرفیت در قابلیت‌های بخش خصوصی بهترین سیاست و راهبرد برای تقویت خودروسازی در کشور است. ما می‌توانیم نقش پشتیبانی و حمایت داشته باشیم اما به دنبال این‌که مستقیما خودروی غیرنظامی تولید کنیم، نیستیم. فناوری‌هایی که در عرصه‌های گوناگون داریم، مثلا در حال حاضر ۸۰۰ سامانه بزرگ و تسلیحات مهم نظامی را در داخل کشور تولید می‌کنیم. آن تجهیزاتی که کاربرد دوگانه دارد و می‌تواند در بخش‌های نظامی غیرنظامی استفاده شود، بیش از ۲۰۰۰ محصول است. فناوری این ۲۰۰۰ محصول در اختیار ماست. ما آمادگی داریم این فناوری و دانش را در قالب مشارکت ملی-دفاعی در اختیار بخش خصوصی قرار داده و به این بخش در جهت تولید خودروهای پیشرفته کمک کنیم.