۲
plusresetminus
تاریخ انتشاريکشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۲ - ۰۸:۵۱
کد مطلب : ۱۶۰۵۲۰

بررسی آلودگی های زیست محیطی در پایتخت انرژی ایران

دکتر سمانه رحمت زاده
بررسی آلودگی های زیست محیطی در پایتخت انرژی ایران
ورود و توسعه ی تکنولوژی استخراج نفت در ایران موجب تقویت بنیه ی مالی کشور و زمینه ساز ظهور صنایع وابسته به آن مانند توسعه ی صنایع پالایش و پتروشیمی گردید. اما علی رغم این توسعه و رونق اقتصادی، زمینه ی بروز آثار سوء بسیاری بر اکوسیستم های آبی و خشکی کشورمان فراهم گشته است. امروزه آلودگی های زیست محیطی، خصوصا روند افزایشی آلودگی های منابع آب و خاک ناشی از نشت مواد نفتی، به یکی از نگرانی های اصلی جوامع پیشرفته بشری تبدیل شده است. میزان بالای ورود آلاینده های نفتی در مقیاس وسیع که غالبا میزان آن بالاتر از آن است که توسط فرآیندهای طبیعی پاکسازی شود از یک سو و از سوی دیگر میزان بالای هزینه و زمان لازم جهت تشخیص و بهبود این آلودگی ها موجب شده است که توجه به تجمع این آلاینده ها در مناطق مستعد آلودگی روز به روز بیشتر گردد.
منطقه ویژه ی اقتصادی انرژی پارس جنوبی با مساحتی معادل 30 هزار هکتار در حاشیه ی شمالی خلیج فارس و 280 کیلومتری جنوب استان بوشهر در گستره ی جغرافیایی شهرستان عسلویه واقع گردیده است. این منطقه در سال 1377 برای بهره برداری از منابع نفت و گاز حوزه ی پارس جنوبی و انجام فعالیت های اقتصادی در محدوده ی نوار ساحلی عسلویه و خلیج نایبند راه اندازی گردید. طبق آمار ارائه شده، حدود 60 تا 70 هزار نفر به صورت دائمی و فصلی در این منطقه مشغول به کار می باشند. در کنار مزیت های بسیار مهم این منطقه که آن را به عنوان پایتخت انرژی ایران شناخته شده کرده است، استقرار واحد های صنعتی بزرگ و متعدد در مجاورت یکدیگر بدون در نظر گرفتن توان و ظرفیت محیط و شرایط اقلیمی و توپوگرافی منطقه، کوه های افراشته ی آن که از شیرینو تا نخل تقی، عسلویه، بیدخون و کنگان که امکان عبور آلودگی های ایجاد شده را نمی دهد، موجبات تشدید اثرات آلایندگی صنایع و احتمالا ایجاد ترکیبات جدید در هوا و افزایش تاثیرات سوء زیست محیطی گردیده است.
آلودگی های منطقه شامل آلودگی آب، خاک و هوا و همچنین نشت میعانات گازی می باشد که این مورد اخیر
 می تواند موجب شود آب های زیرزمینی برای همیشه غیر قابل استفاده گردند.تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که  انواع مختلف آلاینده ها شامل هگزان، تولوئن، گزیلن و پروپیلن، نیکل، سرب و کادمیوم در محیط انتشار یافته، به گونه ای که حضور آلاینده های خطرناکی مانند فلزات سنگین و هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در رسوبات ساحلی منطقه پارس جنوبی در مطالعات متعددی ردیابی شده است.
از سال 1992 سازمان جهانی بهداشت (WHO)، مسئله ای را تحت عنوان ارزیابی اثر صنایع بر سلامت
(Health Impact Assessment:HIA) را مطرح کرده است که مطابق با این رویکرد، تمام صنایع بزرگ در ابتدای راه اندازی باید "پیوست سلامت" داشته و پیش بینی نمایند که طرح قبل و حین راه اندازی و پس از آن چه آثار و عوارضی را بر روی محیط زیست و ساکنین اطراف خود ایجاد می نماید و در قبال عارضه ای که ممکن است برای مردم ایجاد شود چه تمهیداتی اندیشیده می شود. این موضوع در سال  1392به شرکت های حاضر در عسلویه ابلاغ شده است که بر اساس آن شرکت ها ملزم می باشند طبق ماده ی 32 قانون برنامه پنج ساله پنجم جمهوری اسلامی استانداردهای ملی، پیوست سلامت را برای طرح های بزرگ توسعه ای تدوین نمایند. طبق اصل 50 قانون اساسی " فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است ." اصلی که بارها و بارها در عسلویه نقص شده است. از سویی، طبق قانون برنامه ششم توسعه، با توجه به اثرات محیط زیستی مخرب فلرها، باید گازهای مشعل نفت جمع آوری شود که این برنامه نیز تاکنون عملی نشده است. خوشبختانه در این بین برخی از واحد های پتروشیمی در دستیابی به حفظ زیست بوم منطقه تلاش هایی را انجام داده و امروزه این موضوع در بین این گونه مجتمع ها به صورت مزیت رقابتی در آمده است. ادامه این روند می تواند نتایج مثبتی را در جهت حفظ محیط زیست در پی داشته باشد. بسیاری از شرکت های نفتی امروزه به دنبال روش های جدیدی در انتقال نفت می باشند که خطرهای زیست محیطی کمتری به دنبال داشته باشند. استفاده از انرژی های جایگزین و تجدیدپذیر نظیر انرژی باد، خورشید و انرژی هسته ای از دیگر راه های محدود نمودن آلودگی های نفتی منابع آب و خاک محسوب می شود. سازمان  حفاظت محیط زیست تنها از طریق اعمال داده ها و استانداردهای جهانی، واحد ها و مجتمع های پتروشیمی را موظف به رعایت استانداردهای محیط زیست کرده است.
امید است مسئولین در کنار گسترش روزافزون فعالیت های صنعتی و بالابردن ظرفیت های تولید، نیم نگاهی هم به مسائل زیست محیطی و سلامت مردم داشته باشند. این مهم تنها با تلاش، تحقیق و پژوهش توسط همه ی مجتمع های نفت و پتروشیمی در عرصه ی محیط زیست میسر می گردد تا در پایتخت انرژی ایران در کنار شعله های روشن ، ترکیب بوی گاز و دود ناشی از سوختن مواد هیدروکربنی به استقبال ما و ساکنین آن نیاید.
 
 
 
 
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی